Vrede nog ver zoek in Sri Lanka
Ruim 12 miljoen geregistreerde Srilankanen kiezen woensdag een nieuw parlement, maar de voorspelde uitkomsten lijken voorlopig niet het einde in te luiden van de bloedige burgeroorlog op het eiland. Geen van de twee grote rivaliserende partijen, de oppositiepartij UNP en de regerende Volksalliantie (PA) van president Kumaratunga, zou kunnen rekenen op een meerderheid. Daardoor ligt de vorming van een nieuwe, fragiele coalitie met kleine minderheidspartijen weer in het verschiet.
Een dergelijke alliantie van potentieel zwakke meerderheden in het 225 zetels tellende parlement heeft in Sri Lanka eerder geleid tot politieke crises en tot het uitblijven van een vredesregeling met de Tamil Tijgers (LTTE). In totaal doen er woensdag 26 partijen mee, maar ze zijn niet allemaal vertegenwoordigd in alle 22 kiesdistricten.
Ook veertien maanden geleden, bij de jongste parlementsverkiezingen, haalde geen van de partijen een meerderheid. De huidige regering kwam in de problemen toen kortgeleden zeven parlementariërs van een kleine moslimpartij uit de coalitie stapten. De regering hield zich in het zadel door aansluiting te zoeken bij de JVP, een marxistische politieke partij van voormalige rebellen. Maar toen vooraanstaande leden van de Volksalliantie ook opstapten, werden nieuwe verkiezingen aangekondigd.
Flinke groei
De JVP kan volgens peilingen rekenen op een flinke groei van het aantal zetels. De partij zal dan ook waarschijnlijk cruciaal zijn bij de bepaling wie het voor het zeggen krijgt op het Aziatische eiland. Veel Srilankanen hebben weinig meer op met de ’Grote Twee’ en daardoor kunnen de marxisten, ondanks een bloedig verleden, rekenen op proteststemmen.
Sri Lanka herbergt een meerderheid van etnische Singalezen (74 procent). Zij domineren grote delen van de Srilankaanse samenleving, veelal nadrukkelijk ten koste van de Tamils (12 procent Srilankaanse Tamils en 5 procent Indiase Tamils). De Tamil Tijgers, de LTTE, strijden voor een eigen, onafhankelijke Tamilstaat in het noorden en oosten van het eiland. De oorlog heeft al aan zo’n 67.000 mensen het leven gekost.
De LTTE is door de VS recent nog eens ingeschaald als een te bestrijden terroristische organisatie. Maar afgezien van Noorwegen, maakt geen enkel land zich eigenlijk echt druk (meer) over de oorlog op het eiland. Het Westen heeft er nauwelijks economische belangen en noorderbuur India brandde zijn vingers al eerder aan het conflict. Noorwegen poogt al enige tijd de strijdende partijen tot elkaar te brengen, overigens tot onvrede van de JVP.
Vredesregeling
De leider van LTTE, Vellupillai Prabhakaran, heeft de Srilankanen eerder opgeroepen alleen op partijen te stemmen die echt willen praten over een vredesregeling, ook als die alleen uitmondt in vergaande autonomie. De regerende Volksalliantie, die de harde lijn tegenover de LTTE vertegenwoordigt, sprak van een oproep van een „leugenachtige derderangsterrorist.” Ze beschuldigt de oppositionele UNP onder leiding van ex-premier Ranil Wickremesinghe ervan met de Tamil Tijgers samen te spannen om president Kumaratunga te kunnen wippen.
De UNP zegt bereid te zijn tot besprekingen met de LTTE over de voorwaarden die tot echte vredesgesprekken moeten leiden. De Volksalliantie wil alleen praten als er eerst een staakt-het-vuren is. Ze is bovendien niet bereid in te gaan op de eis van de Tijgers dat het officiële verbod op de guerrillagroep van tafel gaat. De LTTE nam al enkele malen een eenzijdig staakt-het-vuren in acht om zijn vermeende bereidwilligheid tot vredesgesprekken kracht bij te zetten, maar de huidige Srilankaanse regering trok onverminderd ten strijde tegen de rebellen.
Incidenten
Een eventuele coalitie waarvan de Volksalliantie en de marxisten deel gaan uitmaken lijkt een oplossing van het conflict niet dichterbij te zullen brengen. Of een regeerploeg met de UNP als middelpunt vrede en economische voorspoed kan brengen is ook maar de vraag. Het huidige conflict begon juist toen de UNP in 1983 zelf aan de macht was.
De zondag afgesloten verkiezingscampagne belooft ook weinig goeds. Er waren liefst 1882 meldingen van gewelddadige incidenten, waarbij 25 mensen om het leven kwamen. Het was daarmee de gewelddadigste campagne ooit in het voormalige Ceylon.