De Gafcon-conferentie in zeven vragen en antwoorden.Wat is de Anglicaanse Gemeenschap?
De Anglicaanse Kerk is ontstaan in Engeland in 1534. Ze bestaat uit twee kerkprovincies, York en Canterbury, die met 36 andere kerkprovincies de Anglicaanse Gemeenschap vormen. Wereldwijd telt de Anglicaanse Kerk ongeveer 77 miljoen leden. De 38 kerkprovincies zijn juridisch zelfstandig. Geestelijk leider van de Anglicaanse Gemeenschap is de aartsbisschop van Canterbury. Op dit moment is dat de Britse theoloog dr. Rowan Williams. Hij heeft geen bevoegdheden om bisschoppen te benoemen of bindende leeruitspraken te doen.

Sinds de Amerikaanse anglicanen in 2003 de openlijk homoseksueel Gene Robinson tot bisschop van New Hampshire benoemden, dreigen de tegenstanders zich af te splitsen. De kerken in Azië, Afrika en Latijns-Amerika wijzen homoseksualiteit af, evenals de conservatieve westerse anglicanen.

Als reactie op de tolerantie binnen de Anglicaanse Kerk besloten verscheidene parochies in de Verenigde Staten en Canada te breken met hun bisschop en banden aan te gaan met conservatieve Afrikaanse of Zuid-Amerikaanse kerkprovincies. Zo zocht de bekende evangelicale theoloog James Packer aansluiting bij de kerkprovincie van Southern Cone in Argentinië, die onder toezicht staat van de anglicaanse aartsbisschop Gregory Venables.

Anglicaanse leiders kwamen vorig jaar tijdens een top in Tanzania overeen dat de kerk in de VS de inzegening van homoseksuele relaties en de wijding van homoseksuele bisschoppen moet staken.

Deze week werd bekend dat er voor het eerst in een anglicaanse kerk in Engeland een ’homohuwelijk’ tussen geestelijken is voltrokken. Twee homoseksuele priesters wisselden ringen uit en beloofden elkaar trouw. De aartsbisschoppen van Canterbury en York, Rowan Williams en John Sentamu, spraken dinsdag hun „zeer diepe zorg” uit omdat de priesters tegen de leer van de kerk ingingen. De Anglicaanse Kerk staat geestelijken wel toe een geregistreerd partnerschap aan te gaan, mits ze celibatair blijven.

Verder staat de Anglicaanse Kerk in Engeland een massale uittocht van priesters en leden te wachten als de synode van de kerk volgende maand besluit vrouwen toe te laten tot het bisschopsambt en bisdommen waar alleen mannelijke priesters welkom zijn, verbiedt. Naar verwachting zullen honderden priesters overlopen naar de Rooms-Katholieke Kerk, die de wijding voor vrouwen afwijst.
De conservatieve aartsbisschoppen van Nigeria, Uganda, Kenia, Rwanda, Tanzania, Southern Cone en Sydney, samen met enkele bisschoppen uit de Verenigde Staten en Engeland. De kerkleiders zeggen meer dan de helft van alle anglicanen ter wereld te vertegenwoordigen.

De organisatoren verwachten dat meer dan duizend geestelijken, onder wie 280 bisschoppen, naar Jeruzalem zullen komen. Ongeveer 150 bisschoppen en andere geestelijken uit moslimlanden, die niet naar Israël mogen reizen, komen samen in een hotel aan de Dode Zee in Jordanië.

De orthodoxe anglicanen zien de Gafcon-conferentie als een „pelgrimage” naar de wortels van het christelijk geloof. Jeruzalem is de plaats waar Jezus leefde, stierf en opstond uit de dood.

De conferentie gaat dus over homoseksualiteit?
De belangrijkste thema’s die aan de orde komen, zijn de ontwikkelingen in de wereldwijde Anglicaanse Gemeenschap, de reactie van de kerk op de secularisatie en het wereldwijde armoedeprobleem. Aan de hand van het gisteren verschenen document ”De Weg, de Waarheid en het Leven” wisselen de deelnemers van gedachten over de vraag waar de Anglicaanse Kerk theologisch voor staat. Kern van de crisis is niet homoseksualiteit, vinden zij, maar het gezag van de Schrift.

Is de Gafcon-conferentie het orthodoxe alternatief voor de Lambethconferentie volgende maand?
De aartsbisschop van Canterbury roept sinds 1867 alle anglicaanse bisschoppen bijeen voor de Lambethconferentie, waar zaken besproken worden die de hele Anglicaanse Gemeenschap aangaan. De conferentie, die geen bindende uitspraken kan doen, heeft doorgaans elke tien jaar plaats. De veertiende Lambethconferentie wordt dit jaar gehouden in Canterbury van 16 juli tot 4 augustus. Inmiddels hebben meer dan 625 van de 880 bisschoppen aangegeven te zullen komen. Gene Robinson is niet uitgenodigd, maar hij wil de bijeenkomst toch bijwonen.

De organisatoren van de Gafcon-conferentie zien de bijeenkomst in Jeruzalem niet als een orthodox alternatief voor de Lambethconferentie. Ze wijzen erop dat ook leken aan de Gafcon-conferentie mogen deelnemen. Bovendien bezoekt een groot aantal bisschoppen beide conferenties.

Waarom boycotten enkele Afrikaanse aartsbisschoppen de Lambethconferentie?
De aartsbisschoppen van Nigeria, Uganda, Kenia en Rwanda gaan niet naar de Lambethconferentie vanwege de homokwestie in de Episcopale (Anglicaanse) Kerk in de Verenigde Staten. Ze vinden dat het hoofd van de Anglicaanse Gemeenschap, aartsbisschop Rowan Williams, te slap optreedt. Doel van de Lambethconferentie is de versterking van onderlinge band tussen de anglicanen, maar volgens de Afrikaanse kerkleiders is de gemeenschap met de kerk in de VS verbroken vanwege „on-Bijbelse opvattingen over homoseksualiteit.”

Orthodoxe anglicanen zijn verdeeld over de vraag of vrouwen een ambt in de kerk mogen bekleden.

Gaat de Anglicaanse Gemeenschap scheuren?
In het gisteren verschenen document ”De Weg, de Waarheid en het Leven” staat dat de Anglicaanse Gemeenschap scheurt als de Amerikaanse en Canadese kerken doorgaan met de wijding van homoseksuele geestelijken en de zegening van homorelaties. In de Afrikaanse kerken gaan stemmen op voor de oprichting van een alternatieve, orthodoxe Anglicaanse Gemeenschap.

Volgens Peter Jensen, aartsbisschop van Sydney en voorzitter van de Gafcon-conferentie, is de bijeenkomst in Jeruzalem medebepalend voor de toekomst van de Anglicaanse Gemeenschap.