De discussie over orgaandonatie en het daarbij gehanteerde registratiesysteem laait weer op nu de minister te kennen heeft gegeven het systeem rond orgaandonatie te willen wijzigen. Van een echte fundamentele wijziging van het systeem is echter geen sprake. Het is daarom ook zeer de vraag of de aangekondigde maatregelen het door de minister beoogde effect zullen sorteren.Verschillende belangenorganisaties en politieke partijen pleiten voor de invoer van het geenbezwaarsysteem omdat dit uiteindelijk meer donoren op zou leveren. Belangrijk argument tegen dit systeem is het feit dat ervan uitgegaan wordt dat organen staatseigendom zijn waarover de overheid kan beslissen. Mensen die geen donor zijn nemen een aparte positie in en hebben iets uit te leggen. Die implicatie alleen is voldoende om dit systeem af te wijzen. Terecht kwam Caroline Tax in het Reformatorisch Dagblad van 13 juni hiertegen ook in het verweer. In het geenbezwaarsysteem zal de solidariteit en het uiteindelijke resultaat misschien groter zijn, maar is de persoonlijke vrijheid allerminst gewaarborgd. Daarom is dit systeem geen optie.

In het maatschappelijk debat en ook op het ministerie van VWS lijkt het te ontbreken aan creativiteit en een open mind. In een discussie als deze wordt er al snel gekeken naar buurlanden. Dit levert weinig alternatieven op. Toch zijn die er. Graag stellen we voorop dat persoonlijke vrijheid om wel of geen donor te worden een onaantastbare waarde is. Daarbij is iedere keuze een goede keuze, zolang die maar weloverwogen en vrijwillig genomen is. Dat moet ook onverkort het uitgangspunt blijven. Geen enkele burger, wat zijn keuze ook moge zijn, komt zo bij voorbaat in een uitzonderingspositie. Daarnaast erkennen we de problematiek van het enorme tekort aan donoren en de honderden levens die dit menselijkerwijs per jaar kost.

Combineren

We stellen dan ook voor om het goede van beide systemen met elkaar te combineren. We komen dan tot een systeem waarin de keuze om wel of geen donor te zijn, verplicht wordt vastgelegd. Daarbij zijn alle volwassen burgers verplicht een keuze te maken en die te laten registreren in het donorregister. In dat systeem blijven verschillende keuzes mogelijk: wel donor, geen donor, de nabestaanden laten beslissen en eventueel, in geval van recent volwassen geworden burgers, kan er gekozen worden voor de mogelijkheid om later te beslissen.

Door verplichte registratie worden burgers gedwongen na te denken over donorschap. In het huidige systeem lijkt laksheid onder burgers de grootste oorzaak van het tekort aan donoren. Aan de andere kant wordt er in het systeem van verplichte registratie niemand gedwongen tot een bepaalde keuze noch daartoe aangezet. De persoonlijke vrijheid blijft gewaarborgd.

In het licht van een schrijnend donortekort vinden we het gerechtvaardigd om een dergelijke systeem in te voeren waarbij alle ruimte voor een gewetensvolle en individuele keuze gewaarborgd is. Gewetensovertuigingen, solidariteit, naastenliefde en verdere persoonlijke afwegingen moeten de uiteindelijke doorslag geven om wel of geen donor te zijn. Alleen een vrijwillig donorschap voldoet hieraan.

De auteurs zijn respectievelijk landelijk voorzitter en voorzitter politiek van de SGP-jongeren.