President Sarkozy treedt op 1 juli voor een periode van zes maanden aan als aanvoerder van de Unie. Hij is er niet de man naar om in die functie voor een terughoudende opstelling te kiezen. Ongetwijfeld zal hij proberen een sterk stempel te drukken op de agenda en op het beleid.Zo ijvert hij al lang voor de vorming van een hecht samenwerkingsverband met de landen rond de Middellandse Zee, aangeduid als een mediterrane unie. Zijn programma voorziet voor 13 juli in een conferentie hierover in Parijs. Inmiddels heeft hij wel moeten accepteren dat zijn oorspronkelijke ideeën fors zijn afgezwakt.

Immigratie geldt eveneens als een prioriteit. Deze week lekte een ontwerptekst uit van voorstellen in dit kader. Het is de bedoeling die te presenteren tijdens informeel beraad van de ministers van Justitie op 7 en 8 juli in Cannes. De bepleite aanpak speelt in op de trend in diverse lidstaten om strenger te zijn in de richting van illegalen en asielzoekers. De migratiedruk neemt toe en daarom dient de EU snel een gemeenschappelijke politiek op dit terrein te aanvaarden, wordt benadrukt in het concept.

Het gaat niet toe naar een volledige stop op de komst van vreemdelingen. De reden kennen we: als gevolg van de vergrijzing kampen we straks met een tekort aan arbeidskrachten. Om een onbelemmerde economische groei te waarborgen, zijn steeds meer mensen van elders nodig. Dat is de ene kant van de medaille.

De andere kant, in de bewoordingen van de Fransen: „Europa beschikt niet over de middelen om op waardige wijze iedereen te ontvangen die dit deel van de wereld als een eldorado beschouwt.” Dit dwingt tot beperkende maatregelen, het liefst met overal dezelfde regelgeving. Sarkozy hoopt tijdens zijn voorzitterschap flinke vooruitgang te boeken op dit gebied. Hij streeft ernaar een zogeheten immigratiepact te sluiten. De onderhandelingen met de EU-partners daarover zijn blijkbaar al in volle gang.

Tot de plannen behoort een betere controle aan de buitengrenzen. Vanaf 2011 bevatten visa in deze benadering alleen biometrische informatie, zoals vingerafdrukken, teneinde vervalsing van papieren te verhinderen. Zwaardere straffen liggen in het verschiet voor mensensmokkel.

Sneller uitzetten wordt het devies. Van een generaal pardon mag voortaan geen sprake zijn. Spanje verstrekte in 2006 bij zo’n actie aan meer dan een half miljoen asielzoekers een verblijfsvergunning. Dat was een gruwel in de ogen van Sarkozy. Voor elke persoon een individuele beoordeling, wenst hij.

Verder: ervoor zorgen dat iemand die niet mag blijven, ook daadwerkelijk vertrekt. Tot dusver gebeurt dat slechts in een op de drie gevallen. De EU-landen zouden gezamenlijk vluchten moeten organiseren om degenen die niet welkom zijn terug te vliegen naar hun thuisbasis.

Frankrijk betrekt in het pakket ook de integratie van vreemdelingen. Laat hen die een positief besluit ontvangen op hun asielaanvraag een contract met de overheid ondertekenen, luidt het voorstel. Dat kan onder andere voorschrijven de nationale taal te leren, Europese waarden als tolerantie en gelijke behandeling van man en vrouw te eerbiedigen en aan onderwijs deel te nemen.

Binnen de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, was tot voor kort de post Justitie in handen van de Italiaan Frattini. Die stapte eerder deze maand op, om aan de slag te gaan als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet van premier Berlusconi. Voorzitter Barroso besliste vervolgens de Fransman Jaques Barrot, die Transport onder zijn beheer had, over te plaatsen naar de vrijgevallen zetel. Daarmee beschikt Sarkozy in Brussel in ieder geval over een belangrijke pion om te helpen zijn opvattingen in de sfeer van immigratie en asiel te verwezenlijken.