Taalverloedering
„Tja, je went eraan.” Het was de reactie van een meisje op de vraag wat ze vond van vloeken in films. Eerlijk, dat wel. Maar tegelijk schokkend, want kennelijk is het mogelijk om als christen min of meer schouderophalend het lasteren van Gods naam aan te horen.
Eerder deze week verscheen, voor de vijfde keer op rij, de jaarlijkse Vloekmonitor van de Bond tegen het vloeken. Uit dit onderzoek blijkt dat het aantal vloeken, verwensingen, scheld- en schuttingwoorden op tv opnieuw is toegenomen. Ten opzichte van de nulmeting in 2003 zelfs met 44 procent.Opvallend, want daarmee strijken de omroepen hun kijkers tegen de haren in. Driekwart van de Nederlanders stoort zich juist aan grove taal op tv, zo bleek uit eerder onderzoek. Tegen de verwachting in is dat percentage de afgelopen tien jaar zelfs gestegen.
Minstens zo opvallend is dat jongeren op reformatorische scholen zich hieraan bij uitstek schuldig maken. Meer nog dan de doorsneejongere op een seculiere school. De eerdaags scheidende directeur van de Bond tegen het vloeken stelde dat gisteren in deze krant. Zijn opmerking is niet gebaseerd op nauwkeurig onderzoek, zoals bij de Vloekmonitor, maar op ervaringen van scholenwerkers van de bond. Die geven jaarlijks honderden gastlessen op scholen van allerlei signatuur.
Maar ook al zijn daar geen precieze cijfers over, deze constatering is reden genoeg voor christenen om zich collectief te schamen. Hoe is het mogelijk dat een christenjongere de Naam die hem het liefst zou moeten zijn lastert? Dat hij anderen dodelijke ziekten toewenst of z’n zinnen doorspekt met schuttingtaal?
Deze jongeren groeien op in een samenleving waarin de normen rond het taalgebruik geleidelijk verschuiven. Genoemde Vloekmonitor is daarvan het bewijs: het gevloek op tv neemt gestaag toe. Zelfs in het politieke debat worden krachttermen niet geschuwd. En de voortdurende discussie over de vrijheid van meningsuiting lokt columnisten en beroepslasteraars uit tot het zoeken naar en morrelen aan de grenzen daarvan.
Christelijke jongeren maken steeds meer gebruik van moderne media, waar de taalverruwing het sterkst openbaar komt. Dan gaat het niet alleen om vloeken in films, maar ook om platte taal op Hyves en MSN. Nieuwsbronnen als Metro, Sp!ts en nu.nl zijn onder meer vanwege het taalgebruik discutabel, maar desondanks populair. Het is onvermijdelijk dat deze media de taalschat van jongeren verarmen en vervuilen. Dat is een reden om zeer selectief met deze media om te gaan of ze gewoonweg te mijden.
Toch is daarmee niet alles gezegd. Een belangrijk deel van de taalvorming gebeurt in het gezin, op school en in de vriendenkring. Daar ligt ook de sleutel om de verloedering tegen te gaan. Scholen onderkennen de taalverruwing en bestrijden die, maar de afstemming met het thuisfront is nog voor verbetering vatbaar.
Jongeren moeten leren dat woorden nooit neutraal zijn. De Bijbel spreekt hierover met twee woorden: geen vuile praat, maar juist „goede rede”, geen zot geklap, maar juist dankzegging.
En over (bastaard)vloeken geen discussie: die missen elk doel en leiden ertoe dat de mens zijn doel mist: het eren van Gods Naam.