Maandag presenteerde de commissie-Cnossen haar eindrapport. Ter opfrissing: Zij adviseert het partijbestuur om geen lijstje op te stellen met gedragingen waaraan ChristenUnievertegenwoordigers moeten voldoen. De Bijbel als uitgangspunt is voldoende.Met degenen die in aanmerking willen komen voor politieke of partijfuncties moet het betreffende bestuur een professioneel selectiegesprek voeren, zo stelt Cnossen verder voor. Het hebben van een homoseksuele relatie is daarbij „een relevant” gegeven, maar niet bij voorbaat een blokkade om een vertegenwoordigende functie te kunnen vervullen. Het gaat erom of iemand „geloofwaardig” de standpunten van de partij kan vertolken, zo stelt Cnossen. De commissie houdt vast aan de waarde van het huwelijk tussen één man één vrouw.

De afgelopen dagen roerden zich vooral de evangelischen in de partij. Velen vinden het voorstel van Cnossen, dat door het partijbestuur is overgenomen, helemaal niets. Het Amsterdamse deelraadslid Y. Lont, die het debat over de positie van homo’s in de CU aanzwengelde, stapt op als het congres de lijn van het partijbestuur overneemt. Ze vindt dat de partij als zij over twee weken in Zwolle over de gedragscode voor politici debatteert, duidelijk moet uitspreken dat een praktiserende homoseksueel de partij niet kan vertegenwoordigen.

J. J. Frinsel, oud-directeur van de stichting Tot Heil des Volks in Amsterdam, schreef gisteren in deze krant dat degenen die willen vasthouden aan Gods Woord „zich verkocht en verraden voelen.” Het minderheidsstandpunt van commissielid en oud-RPF-leider Leerling betitelt hij als „een vlammend teken aan de wand.” Ook hij overweegt serieus zijn lidmaatschap op te zeggen als de CU de lijn van Cnossen overneemt.

Verder heeft B. Panhuyse, lid van de werkgroep evangelischen in de ChristenUnie, aangekondigd de partij te verlaten als op 14 juni het congres het voorstel van het partijbestuur overneemt.

Gruwel
Maar het zijn niet alleen evangelischen die onoverkomelijke bezwaren hebben tegen de gekozen lijn. H. Roffel, oud-hoofdbestuurslid van de RPF en oud-fractievoorzitter van de GPV/RPF-fractie in de Provinciale Staten van Zuid-Holland, is christelijk gereformeerd en nu woonachtig in Putten. Ook hij keert de partij onmiddellijk de rug toe als de lijn-Cnossen wordt aanvaard, zo zegt hij. „De Bijbel zegt dat de homoseksuele praktijk de Heere een gruwel is. Als de ChristenUnie daar niet voor wil buigen, ben ik geen lid meer van deze partij.”

Het rapport-Cnossen is „vlees noch vis”, stelt Roffel. „Er worden wel mooie dingen gezegd over de waarde van het huwelijk, maar daarna gaat de commissie een bochtje om. Dan wordt gezegd dat praktiserende homoseksualiteit in relatie gezien moet worden met andere gedragingen. Dat kan dus niet. Er moeten consequenties worden verbonden aan de afwijzing van de homoseksuele praktijk. Op dit punt ben ik het helemaal eens met hetgeen Leerling in zijn minderheidsstandpunt schrijft.”

Eerste voorzitter en medeoprichter van de RPF P. Langeler uit Wildervank zegt in een eerste reactie dat hij is geschokt door het rapport. „Ik vind het te horizontaal en te weinig profetisch. Het politieke handwerk is maatgevend geworden en het getuigeniselement dat de RPF kenmerkte, is verdwenen.” Hij is bang dat de ChristenUnie „een klein CDA wordt met een ander programma.”

Er staan volgens Langeler -ook christelijk gereformeerd- best „mooie passages” in het rapport, maar zijn eindoordeel is negatief. „De kern waar het om draait, namelijk dat God een homoseksuele leefwijze afkeurt en dat een homoseksueel de partij niet kan vertegenwoordigen, ontbreekt. Als de partij dit voorstel aanvaardt dan overweeg ik -ik zeg het met pijn in het hart- zeer serieus mijn lidmaatschap op te zeggen.”

Partijtop
Vanuit de partijtop komen heel andere geluiden. Partijvoorzitter Blokhuis was bijna lyrisch toen hij zijn eerste reactie op het rapport gaf: „Wij gaan ervoor. Dit is echt de ChristenUnie. We gaan het gesprek aan.”

Ook de BestuurdersVereniging van de ChristenUnie toont zich onder de indruk van het rapport-Cnossen. „De boodschap is duidelijk: de kwaliteit van het openbaar bestuur staat of valt met de geloofwaardigheid van volksvertegenwoordigers en bestuurders. Doen wat je zegt. Dat dwingt respect af. Die les moeten alle politieke partijen ter harte nemen, maar zeker de partijen die zich in doen en laten willen laten leiden door de Bijbel”, aldus bestuurslid Schipper van de BestuurdersVereniging, die in het dagelijks leven wethouder is in de gemeente Nunspeet.

Schipper vindt het „erg jammer” als mensen nu al concluderen dat ze niet langer bij de ChristenUnie willen horen als het congres akkoord gaat met de lijn van het partijbestuur. „Dat past niet bij de cultuur van de partij. Ik erken dat er binnen de ChristenUnie verschillend wordt gedacht over de homoseksuele praxis, maar dat is toch geen reden om bang te zijn voor elkaar? We moeten elkaar juist vasthouden. We zijn samen aanspreekbaar op de Bijbel. Dat mag zich wat mij betreft uiten in een voortdurend gesprek over wat de Bijbel zegt over homoseksualiteit.”

Volgens de laatste partijvoorzitter van de RPF en de eerste van de ChristenUnie, Van Daalen, is het niet zinvol om in de gedragscode voor CU-politici een „zondenregister” op te nemen. Volgens hem mag er binnen een christelijke partij ook vertrouwen zijn dat medechristenen in selectiecommissies hun werk op een verantwoorde wijze verrichten. „In onze achterban zijn er ook mensen voor de derde of de vierde keer getrouwd. De partij is echter tegen echtscheiding. In een gesprek met een selectiecommissie wordt dan bekeken of zo iemand de partij op een geloofwaardige wijze kan vertegenwoordigen. Zo moet dat ook gaan met mensen die een homoseksuele relatie hebben.”

De beleidslijnen die de partij in het verleden heeft uitgezet over huwelijk en seksualiteit worden volgens Van Daalen gecontinueerd: „Ik zie dan ook niet in waarom mensen de partij de rug zouden moeten toekeren.”

Degenen die op basis het rapport Cnossen de partij willen verlaten, hebben er volgens de Nunspeetse wethouder Schipper weinig van begrepen: „We moeten met en over mensen die zich aangetrokken voelen tot mensen van hetzelfde geslacht op een genuanceerde en pastorale wijze praten. Ik vind het erg mooi dat de ChristenUnie dit door een gesprek wil doen, waarvoor de commissie duidelijke kaders heeft aangegeven. Een checklist acht ik hiervoor ongeschikt. In christelijke kring lopen veel homo’s rond met krassen op hun ziel. Dat heeft de toonzetting van dit rapport bepaald.”

Volgende week zaterdag zal prof. dr. J. Douma ingaan op de theologische en ethische aspecten van het ChristenUnievoorstel. In de week daarna hoopt partijvoorzitter Blokhuis te reageren.