In Holten, een dorp binnen de gemeente Rijssen-Holten, wordt al decennialang gediscussieerd over een oplossing voor de hinder van de verkeersstroom door het centrum van het dorp. Maar de verdeeldheid tussen burger, politiek en bestuur leidt al meer dan twintig jaar tot niets.Het college wil de verkeersstroom verplaatsen en buiten de kern om door woongebieden van het dorp geleiden. Die oplossing wordt niet gedragen door de bevolking. Het voor de hand liggende alternatief, een weg buiten het dorp om, parallel aan de bestaande spoorlijn en verdiept aangelegd, is voor het college niet bespreekbaar. Ook niet als uit een enquête in 2005 blijkt dat ruim 80 procent zich voor het alternatief uitspreekt en meer dan 70 procent tegen de voorstellen van het college. Massaal gehouden inspraak wordt gebagatelliseerd en aangeboden petities worden genegeerd.

Hoe kan het dat het bestuur hier tegen beter weten in vasthoudt aan zijn eigen keuzes? Is het prestige of gebrek aan kwaliteit van bestuur? Waarom wordt geen draagvlak gezocht en hoe kan het dat de insprekende burgers met een beter alternatief genegeerd worden? Die burger voelt zich gedwongen de voortgang van de keuze van het college te blokkeren, maar is niet bij machte het alternatief op tafel te krijgen als de politiek te verdeeld is en het bestuur niet wil.

Inspraak wordt lastig gevonden en is dat ook voor de bestuurder die zijn plannen al heeft klaarliggen. Maar inspraak heeft natuurlijk wel een functie. Als alle partijen wel hetzelfde doel voor ogen hebben, maar alleen de weg ernaartoe verschillend zien, dient de bestuurder een objectieve en onderbouwde afweging te maken voor een optimaal haalbare oplossing.

Halsstarrig
Als dat niet gebeurt, zoals bijvoorbeeld in Rijssen-Holten het geval lijkt te zijn, omdat de daadkrachtige bestuurder meent dat daarmee zijn ego aangetast zou kunnen worden, ontstaan er vertragingen omdat de burger zich tegen zo’n oplossing verzet. Maar vertragingen die veroorzaakt worden door egotripperij van bestuurder of verdeeldheid van de politiek mogen niet op het conto van de procedure worden geschreven.

Om de burger met een goed alternatief de mogelijkheid te bieden om vertragingen op individuele zaken, veroorzaakt door halsstarrig gedrag van een bestuurslaag, te kunnen pareren, lijkt een aanpassing op de huidige procedure gewenst. Het is lastig om als leek zomaar de oplossing daarbij te bedenken. Maar de burger zou bijvoorbeeld bij dit soort zaken een onafhankelijk orgaan moeten kunnen inschakelen. Dat orgaan zou een toets moeten uitvoeren op de kwaliteit van afweging en op voortgang, waardoor voorkomen kan worden dat de procedure onnodig wordt opgehouden.

Dit zou tevens preventief kunnen werken op houding en gedrag van een college en gemeenteraad. Verkiezingsbeloften krijgen daardoor wellicht ook een langere houdbaarheidstermijn. En misschien krijgt de burger dan ook meer het gevoel dat inspraak serieus wordt genomen, waardoor diezelfde burger zich minder snel zal afkeren van de politiek.

De auteur is medewerker van HS Support, een bureau dat op non-profitbasis oplossingen heeft aangedragen voor de verkeersproblemen in Holten.