Hoe kwam Israël aan de Golan? In mei 1967 wist het zich bedreigd door Egypte, Syrië, Jordanië, Irak en Koeweit. Internationale bemiddeling leidde niet tot een oplossing. Toen viel Israël op 5 juni Egypte en Syrië aan. Andere Arabische staten verklaarden zich solidair met de aangevallen landen. Het Israëlische leger bleek superieur. Het veroverde de Sinaï, de Westbank, het Arabische deel van Jeruzalem en de Golan. Op de hoogvlakte verrezen al spoedig Joodse nederzettingen.Niet voor het eerst komt de teruggave van de Golan ter sprake. Maar tot nu toe liep alle overleg op niets uit. In september 1994 toonde de Israëlische premier Rabin zich bereid het gebied binnen drie jaar te ontruimen. In ruil voor vrede. Maar de reacties uit Damascus bleken nauwelijks serieus. In 1996 leidde bemoeienis van de Amerikaanse minister Warren Christopher evenmin tot een doorbraak. Er was geen kijk op dat Syrië Hezbollah en Hamas de bons zou geven.

Zelfs als er iets concreets uit de bus zou komen, blijft de vraag hoe de situatie zich op termijn ontwikkelt. President Bashar al-Assad en een groepje om hem heen hebben de macht. Ze behoren tot een kleine, sjiitische sekte. Talloze Syriërs weigeren echter het recht op land van Israël te erkennen. Zelfs Syrische protestanten zien in Romeinen 11 op z’n best een belofte dat de Joden ooit Jezus als Messias zullen aanvaarden. Ze ontzeggen Joden echter elk recht op het land.

De VS kunnen bij de meeste christenen in Syrië ook geen goed doen. Zoals Washington ook in Irak en Afghanistan een slechte naam heeft. Een paar weken geleden vroeg een presbyteriaanse ouderling in Damascus met bijtend sarcasme en een hoonlach aan een verslaggever van deze krant: „Is dat democratie? Dat kandidaten vele miljoenen dollars uitgeven om gekozen te worden als president? Ze kunnen hun geld beter aan de noodlijdenden in de Gazastrook geven.”

Israël kampt met instabiliteit. In 2004 presenteerde premier Sharon een plan voor de Golan. Het voorstel had slechts één doel: doorgaan met het bouwen van nieuwe nederzettingen op de hoogvlakte. Likud, destijds de partij van Sharon, heeft na het uitlekken van het vredesoverleg onder leiding van de Turken nu reeds geprotesteerd. Zij acht de voorgenomen ruil -Golan voor vrede- volstrekt onaanvaardbaar. Ze zal een motie van wantrouwen tegen de regering indienen.

Recente enquêtes vertellen tevens dat premier Olmert volgens 62 procent van de burgers maar beter kan opstappen. Meer dan de helft wil nieuwe verkiezingen. Tal van Joden achten het in strategisch opzicht levensgevaarlijk om de Golan prijs te geven. Olmert staat helaas op de nominatie om vervolgd te worden wegens het aannemen van smeergeld. Nogal wat Israëli’s denken dat hij met de omstreden besprekingen over de Golan de publieke opinie een andere kluif wil aanbieden.

De hoogvlakte heet in het Oude Testament Basan. Na de dood van koning Og wees God het via Mozes toe aan de halve stam van Manasse. Niet iedere Israël welgezinde christen durft zich in de actuele situatie nog te beroepen op oudtestamentische beloften. Zolang echter het simpele bestaan van de staat Israël voor Arabische moslims en christenen onverdraaglijk blijft, dient Jeruzalem er zich heel goed op te bezinnen of het verantwoord is om de Golan in te ruilen.