Nu is het probleem met heldendom dat het schaars is. Zo geldt dat ook voor (literaire) vertalers. Het lijkt een uitstervend ras. Nieuwe aanwas blijft achter. Dat is reden tot zorg bij Nederlandse en Vlaamse vertalersverenigingen, die bij de respectievelijke regeringen de noodklok hebben geluid. Een vertaler moet meer status krijgen en meer geld verdienen, vinden zij, want vertalen is immers het vak van de toekomst.

Het tekort aan vertalers kan waarschijnlijk wel in één lijn gezien worden met de schaarste aan docenten vreemde talen. De meeste middelbare scholen zitten te springen om mensen die les kunnen geven in Engels, Duits of Frans. Het aantal onbevoegden in het onderwijs is relatief hoog.

De oorzaak ligt ongetwijfeld vooral in de geringe belangstelling voor taal- en cultuurstudies. Achterliggende decennia nam het aantal studenten aan de verschillende letterenfaculteiten dramatisch af, soms van enkele duizenden in de jaren zeventig tot enkele tientallen in de jaren negentig. Inmiddels lijkt het tij iets te keren en groeit het aantal studenten weer. Het toekomstperspectief voor studenten is goed: 60 procent vindt een baan buiten het onderwijs (als vertaler, journalist, voorlichter) en een derde verdient een paar jaar na het afstuderen al meer dan 36.000 euro per jaar.

Toch is de meest gangbare opleiding tot vertaler niet de academische studie, maar de Vertaalacademie te Maastricht (onderdeel van Hogeschool Zuyd). Op deze hbo-opleiding leren ze twee vreemde talen op een hoog niveau beheersen. Ook krijgen ze les in verschillende vakgebieden, zoals ondertitelen en sofware vertalen.

Maar voor de net afgestudeerden aan deze opleiding doemt een nieuw probleem op. De arbeidsmarkt zit over het algemeen niet op onervaren mensen te wachten. Bij sollicitaties wordt vrijwel altijd de voorkeur gegeven aan vertalers met ervaring. Soms is ervaring zelfs belangrijker dan opleiding. Veel vertalers zijn dan ook via omwegen het vak ingerold. Het zijn vaak buitenlanders die zich in Nederland vestigen. Zodra ze het Nederlands redelijk onder de knie hebben, melden ze zich aan bij vertaalbureaus. Deze ”native speakers” zijn meer in trek dan ’gewone’ vertalers.

Ook binnen de gereformeerde gezindte neemt de behoefte aan goede vertalers toe. Er ligt in het buitenland nog een schat aan onvertaald werk, niet alleen op het gebied van romans, maar zeker ook gereformeerde lectuur van ’Schotten’ en puriteinen. Maar het geldt ook andersom: vertalen vanuit het Nederlands. Daarmee kunnen we goede gereformeerde lectuur exporteren naar het buitenland. Of het nu gaat om ds. F. Bakker in het Frans of à Brakels ”Redelijke Godsdienst” in het Chinees. Onder de bediening van de pinkstergeest kunnen hun geschriften nog wereldwijd tot zegen zijn.