Dat betoogde prof. ir. dr. G van Dijk, hoogleraar aan Wageningen Universiteit en Nyenrode Business Universiteit, donderdag in Utrecht tijdens een bijeenkomst over duurzaam ondernemen en armoedebestrijding.Het symposium, met als thema ”Zaken doen, zaken delen”, werd georganiseerd door het Business Platform van de christelijke hulpverleningsorganisatie Woord en Daad.

In dit platform, dat nu vijf jaar bestaat, stellen zo’n 120 ondernemers hun kennis, ervaringen en financiële middelen beschikbaar om (kleinschalige) bedrijvigheid in ontwikkelingslanden te stimuleren en op die manier armoede in deze landen duurzaam tegen te gaan. Vorig jaar ondersteunde het Business Platform zo’n 300 bedrijven in 11 landen.

Volgens Van Dijk hebben dergelijke structurele vormen van hulpverlening in ontwikkelingslanden duidelijk de voorkeur boven het louter verlenen van noodhulp waarbij iedere vorm van zelfredzaamheid ontbreekt. „Noodhulp moet zo kort mogelijk duren. Mensen kunnen nu eenmaal niet lang alleen maar ontvangen. Dat maakt een samenleving kapot. Geen land kan zoiets verdragen. Wederkerigheid is een grondbeginsel.”

Zijn mening wordt gestaafd door een recent onderzoek van de Wereldbank naar de effecten van ontwikkelingshulp. Hieruit blijkt dat ontwikkelingshulp in de vorm van gelddonaties in arme landen vaak leidt tot corruptie en tot een aantasting van de democratie. Economisch gezien komen de betreffende landen er geen steek verder mee.

Van Dijk stelde daarom dat het verlenen van structurele hulp weinig meer is dan „economische politiek” bedrijven. „De markteconomie kent bij uitstek het wederkerigheidsbeginsel. En dat is de kern van economische ontwikkeling.”

Het accepteren van de markteconomie is daarom „geen daad van ongeloof, zoals vanuit de kerk soms wordt beweerd”, aldus Van Dijk. Volgens de hoogleraar moet er juist worden geput „uit de Bijbelse grondslag” van hoe je een economie organiseert.

„De markteconomie, eerlijkheid, wederkerigheid, brede betrokkenheid bij de schepping, bestuur op basis van democratisch gekozen colleges: het zijn allemaal principes die op Bijbelse wortels teruggaan. En het moeten tevens de verbindende waarden zijn van christelijke armoedebestrijding.”

Dat het stimuleren van ondernemerschap daadwerkelijk leidt tot armoedevermindering bleek uit een evaluatie door de Stichting Internationaal Instituut voor Sociale Studies (ISS) van enkele projecten van de partnerorganisatie van Woord en Daad (CSS) in Bangladesh waarbij leningen worden verstrekt aan bedrijven.

Volgens ISS-onderzoeker Peter Knorringa kunnen de betreffende bedrijfjes hierdoor extra personeel aannemen, waardoor de armoede wordt bestreden en de levensomstandigheden verbeteren.

Knorringa is positief over de samenwerking tussen hulporganisaties en bedrijven. „De ontwikkelingssector heeft het hard nodig om te worden opgeschud door ondernemers.”

Gert Wiggelinkhuijsen, manager bedrijfsontwikkeling van Woord en Daad, drukte de aanwezige ondernemers op het hart dat het financieel stimuleren van bedrijfsprojecten eigenlijk een investering is.

„Het geld is niet weg. Wat we aan startende ondernemers uitlenen, krijgen we in meer dan 98 procent van de gevallen weer terug. Geld dat u dus één keer geeft, wordt wellicht wel honderd keer gebruikt.”

Dit is het slot van een tweeluik over duurzaam ondernemen en armoedebestrijding.