De paus sprak tijdens zijn bezoek aan de VS met slachtoffers van seksueel misbruik door priesters. Hij luisterde. Hij sprak hen aan met woorden van bemoediging. Hij beloofde voor hen te bidden. Hij typeerde het misbruik door priesters als reden voor diepe schaamte. Hij zei dat pedofielen geen priester kunnen worden. Hij verweet de bisschoppen dat zij het probleem slecht hadden aangepakt. Maar van echte, kerkelijke erkenning van schuld leek geen sprake.De Amerikaanse kerk hield zonden onder tafel. Zij ontzag de daders. Nu vinden mensen en media dat Benedictus daarover schuld moet belijden. Maar hoe kan iemand oprecht schuld belijden voor wat een ander deed? Schuld belijden heeft waarde als de dader dat doet. In dit geval: de lokale kerk en de nalatige bisschoppen. Ook in dit opzicht is sprake van een verhindering. De structuur van de Rooms-Katholieke Kerk is hiërarchisch. De kerk heet nooit kwaad te doen.

Het Vaticaan maakt scheiding tussen de zondeloze kerk en zondige leden. Alleen individuele leden zijn in staat zich schuldig te maken aan zonden. De kerk als zodanig gaat dan vrijuit. Een alternatieve landgenoot van Benedictus, de voormalige priester Küng, zei ronduit dat de werkelijke kerk een zondige kerk is. Zoiets valt ook in de Bijbel te vinden. Christus maakt in Openbaring verwijten richting de gemeenten. De paus gaat daar niet in mee. Hij koestert de roomse traditie.

Benedictus zei openlijk wat ooit achter dichte deuren klonk. Dat kan nodig zijn. Soms blijken wegens pedofilie verdwenen priesters ineens elders te dienen. Dat zorgt voor opschudding. De paus zei ook dat de moraal van de priesters moet verbeteren. Zij moeten een voorbeeldfunctie hebben. Het is goed dat Benedictus dit zei. Wellicht beseft hij echter dat de visie op wat een goed voorbeeld mag heten, vaak samenhangt met de levensstijl van de dominante cultuur.

De paus heeft met zijn publieke nadruk op de voorbeeldfunctie trouwens ook een boodschap aan reformatorische christenen. Toezicht van kerkenraadsleden op elkaar krijgt concreet gestalte in de aan het heilig avondmaal voorafgaande censura morum. Is iedereen op dat moment altijd open en eerlijk? Vaak is dat moeilijk. Soms is dat pijnlijk. Toch is het plicht. De seculiere wereld ziet er namelijk akelig nauwkeurig op toe of de kerk volgens haar eigen beginselen leeft.

Er valt nog een les te trekken uit de affaire in Amerika. De kerk hoort heimelijke zonden niet openbaar te maken. Soms komen die zonden toch naar buiten. Wat moet er dan gebeuren? Dient een kerkenraad het kwaad maar goed te praten? Of weg te moffelen? Beter is het om -als van zoiets in de kerk sprake is- eerlijk te zijn in het belijden van zonden. Het is beter niet recht te praten wat krom is. Eerlijk belijden maakt meer indruk dan zwijgen. Het leidt tot ontzag.

Intussen dringen sommigen in relatie tot de schandalen in de Verenigde Staten aan op het afschaffen van het celibaat. Het zou goed zijn de verplichting voor priesters om ongehuwd te leven te beëindigen. De Bijbel biedt er geen argumenten voor. Ook kan celibaat ernstige psychische spanning veroorzaken. Het negeert de zondige realiteit. Pedofilie valt echter op die manier niet terug te dringen. ’t Is immers niet gezegd dat priesters die seksueel ontsporen, zouden willen trouwen.