„Ze noemen het vrijheid van meningsuiting, maar het is vrijheid van agressie”, zei Munawwar Hasan, leider van de moslimpartij Jamat-e-Islami, tegen de menigte, die ”Allah is groot” scandeerde. ”Fitna” heeft tot wekelijkse protesten geleid in Pakistan sinds de film vorige maand uitkwam. Meestal demonstreerden honderden Pakistanen, maar de politie schatte de menigte zondag op 25.000. De organisatie sprak zelfs van meer dan 100.000.De demonstranten, van wie sommigen hoofdbanden droegen met de tekst: ”We zijn bereid ons leven te offeren voor de heiligheid van de profeet”, liepen 2 kilometer door Karachi en verzamelden zich op de belangrijkste straat van de stad om naar toespraken te luisteren. Ook verbrandden ze een pop die Wilders moest voorstellen.

Sommige sprekers riepen op tot het verbreken van de diplomatieke betrekkingen met westerse landen die de publicatie van de cartoons van de profeet Mohammed niet hebben verboden. De moslimwereld staat aan de kant van de demonstranten, zei Hasan, maar leiders van moslimlanden zoals president Pervez Musharraf volgen de westerse agenda onder het mom van secularisme.

Zaterdag demonstreerden ongeveer veertig studenten voor de Nederlandse ambassade in de Iraanse hoofdstad Teheran tegen de film van Wilders. Ze werden in aantal flink overtroffen door de politie, meldde een verslaggever van het Britse persbureau Reuters. Er was op duizenden demonstranten gerekend.

De kleine betoging verliep, in tegenstelling tot eerdere massale demonstraties tegen Deense cartoons, over het algemeen vreedzaam. De verslaggever telde drie of vier eieren en een paar stenen die naar de ambassade werden gegooid. De demonstranten riepen op tot de uitzetting van de Nederlandse ambassadeur. Een spreker zei dat ook de „zionistische” Nederlands-Britse multinational Shell uit Iran moet worden verbannen.

De demonstranten, veelal studenten van universiteiten in Teheran en omgeving, hadden de betoging van tevoren aangekondigd. Ze hadden gezegd met enkele duizenden te komen. Een woordvoerder van het Nederlandse ministerie Buitenlandse Zaken sprak eerder op de dag van „grote groepen.”

Sinds Wilders zijn film op internet heeft gezet, zijn betogingen in islamitische landen aan de orde van de dag. In landen als Afghanistan en Pakistan werd ook al in de aanloop naar het verschijnen van ”Fitna” gedemonstreerd. Daarbij werden Nederlandse vlaggen in brand gestoken en leuzen geroepen als: „Dood aan Nederland.”

Geïnspireerd door ”Fitna” is een Iraanse organisatie begonnen met het maken van een documentaire: ”Beyond Fitna” (Fitna voorbij). De film gaat over citaten in de Bijbel die aanzetten tot haat, aldus de Iraanse organisatie ”NGO islam en christendom”. In de film komen beelden voor van „christenextremisten die geïnspireerd door teksten uit de Bijbel misdrijven plegen”, aldus de organisatie.

De film moet tevens paus Benedictus XVI van repliek dienen, die vorig jaar opmerkingen maakte over de islam en geweld. De paus citeerde destijds tijdens een college in Regensburg een Byzantijnse keizer die een verband legde tussen de islam en geweld. Naderhand zei de paus dat het hem speet dat zijn woorden verkeerd waren begrepen, maar hij maakte geen excuses.

De Zuid-Afrikaanse Nobelprijswinnaar en aartsbisschop Desmond Tutu heeft via een ingezonden brief aan de Arabische nieuwszender Al-Arabiya laten weten dat de beste manier om met de film ”Fitna” om te gaan simpelweg negeren is. Volgens Tutu misbruikt Wilders niet alleen het recht op vrije meningsuiting, maar misbruikt de politicus „ook een religie en degenen die er in geloven.” Volgens hem zet de film niet aan tot een debat, maar tot „extreme reacties van alle kanten.”

Volgens Tutu is de film ontworpen om „een wig van onbegrip” te drijven tussen gemeenschappen. De aartsbisschop roept in plaats daarvan op tot een constructieve dialoog om elkaars geloof te leren begrijpen. De 76-jarige geestelijke noemt Wilders’ vergelijking van de Koran met Hitlers ”Mein Kampf” „zeer beledigend.” Bovendien „verraadt het een grote onwetendheid van de islam.”

Tutu noemt de „onjuiste voorstelling” van de fundamentele waarden van de islam „aanstootgevend”, niet alleen voor moslims. „Door de islam aan te vallen, valt hij de universele principes van alle religies aan: respect voor anderen, naastenliefde en solidariteit.”

De aartsbisschop is vooral bezorgd dat de Koran wordt neergezet als een tekst die aanzet tot geweld en haat. „Zo’n verdraaiing van de werkelijkheid is gevaarlijk.” Tutu vraagt zich af: „Door aan te zetten tot haat tegen de Koran, is de bedoeling dan ook niet om aan te zetten tot haat tegen degenen die het boek als heilig zien?”