Goede Vrijdag
De Goede Vrijdag blijft een ondergeschoven kindje als het gaat om de christelijke feestdagen. De meeste kerkelijke gemeenten hebben op deze dag alleen een avonddienst. Dat is historisch zo gegroeid. Maar daarmee is natuurlijk nog niet gezegd dat deze gewoonte ook goed is. Wie kijkt naar de nonchalance waarmee de christenheid Goede Vrijdag behandelt, voelt toch dat het wringt. Zonder een rangorde aan te brengen in de christelijke feestdagen, kan immers worden gesteld dat het op deze dag gaat om het hart van het christelijk geloof. Noem de Goede Vrijdag gerust de Grote Verzoendag. En daar hoort niet de status van ’halve feestdag’ bij.
Dit jaar valt Goede Vrijdag samen met het Joodse poerimfeest. Terwijl het Joodse volk herdenkt en viert dat het door het ingrijpen van God ontsnapte aan de uitroeiing, herdenken christenen op deze dag de kruisdood van de Koning der Joden.Soms vallen de dingen wel heel wonderlijk samen. Uitgerekend deze week bezocht de Duitse bondskanselier Angela Merkel Israël. Ze sprak de Knesset -het Israëlische parlement- toe in het Duits. Een unicum. Merkel zei in haar toespraak dat Duitsland zich, juist door wat er gebeurde in de Holocaust -ze noemde letterlijk het Hebreeuwse woord Shoah-, altijd tot in de diepste vezels van zíjn bestaan verbonden zal voelen met de Joodse staat. In besprekingen aan de rand van haar bezoek werden overeenkomsten gesloten voor militaire samenwerking tussen Israël en Duitsland.
En dat allemaal in de aanloop naar het poerimfeest. Hoe fundamenteel kan de geschiedenis een keer nemen? Zes miljoen Joden vonden de dood in de gaskamers van de nazi’s. Vijfenzestig jaar later komt een Duitse regeringsleider in het Israëlische parlement zeggen hoezeer haar land zich verbonden weet met het voortbestaan van de Joodse staat in het Midden-Oosten.
Haman werd gehangen, Hitler is gevallen. Wie zal, ondanks alle existentiële vragen, Gods hand hierin durven ontkennen?
Christenen geloven dat de wissel in de geschiedenis definitief omging op Golgotha. Wereldgeschiedenis en heilsgeschiedenis grijpen in elkaar. God redt de wereld niet door een Held, maar door een Spotkoning. Terwijl de toeschouwers bij de kruisiging hoofdschuddend weglopen van Golgotha omdat dit niet Gods Zoon kán zijn, zegt een Romeinse soldaat: „Waarlijk, Deze was Gods Zoon!” En in zijn uitroep, klinkt de echo van Gods eigen Woord: „Deze is Mijn geliefde Zoon, hoort Hem!”
De Koning der Joden stierf aan een kruis. En alleen in die weg kwam er verlossing. Echte verlossing, voor Jood en heiden. Vanuit het perspectief van het kruis van Golgotha is het meer dan symbolisch te noemen dat vandaag Poerim en Goede Vrijdag samenvallen.
Maar ook Golgotha is in Gods heilsgeschiedenis geen eindpunt. Dat ligt in het open, lege graf. Ondanks dat de gebrokenheid de mensheid zal stempelen tot de jongste dag, is de horizon met Pasen definitief verlegd. God Zelf brak de dood open. En zo werd de dood gedood en het graf voor eeuwig begraven.
Voor wie dat geloven mag, zal Goede Vrijdag nooit meer een ’halve feestdag’ zijn.
