De nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales die energiebedrijven E.ON, RWE, Essent en Electrabel willen bouwen in Nederland zijn een ramp voor het klimaat. Zo zal de centrale die E.ON wil bouwen op de Maasvlakte in Rotterdam een hoeveelheid CO(in2( uitstoten die vergelijkbaar is met die van bijna 2 miljoen auto’s. Daarbovenop komt een flinke dosis fijnstof, dioxine en andere vervuiling waarmee Rotterdam zijn koppositie als meest vervuilde stad verder kan uitbouwen.Behalve deze problemen in onze eigen achtertuin leidt de inzet van kolen in Nederlandse kolencentrales tot ernstige problemen in landen ver achter onze schutting. Uit onderzoek van Greenpeace blijkt dat het merendeel van de 8,5 miljoen ton kolen die in Nederlandse kolencentrales wordt verstookt, afkomstig is uit Zuid-Afrika, Colombia en Indonesië. Deze kolenwinning gaat gepaard met ernstige misstanden.

De rechten van de plaatselijke bevolking én de mijnwerkers worden daar met voeten getreden. Verder veroorzaakt mijnbouw vervuiling van drinkwater, uitstoot van het broeikasgas methaan en wordt er bos voor gekapt. In Colombia werden in april 2004 twaalf bewoners van de Wayuustam vermoord, inclusief drie kinderen, omdat zij weigerden plaats te maken voor de uitbreiding van een kolenmijn. In Zuid-Afrika leidt de winning van steenkool tot vernietiging van ecosystemen waardoor boeren en vissers in de mijnbouwgebieden inkomsten derven. En in Indonesië worden grote (bos)gebieden afgenomen van lokale gemeenschappen en overgedragen aan mijnbouwmaatschappijen.

Openheid
Aan de zwarte wereld achter steenkool moet een einde komen. Alhoewel er al veel misstanden bekend zijn, is de wereld achter kolen nog steeds gehuld in zwarte nevel. Het feit dat Tweede Kamerlid Esmé Wiegman (ChristenUnie) hierover deze week opheldering vroeg, is hopelijk een eerste stap naar meer transparantie.

Vooralsnog geven energiebedrijven geen enkele duidelijkheid over de vuile herkomst van steenkool. Wat wél duidelijk is, is dat het spoor van vernieling dat de steenkool al achterlaat voordat het in de kolencentrale terechtkomt, alleen maar groter wordt als energiebedrijven besluiten in Nederland nóg vier kolencentrales te bouwen. Energiebedrijven moeten hun ogen niet sluiten voor de schadelijke sociale gevolgen en de schade aan het milieu die gepaard gaan met de winning en inzet van steenkool. Ze moeten de inkoop van steenkool staken uit gebieden die lijden onder schadelijke mijnbouwpraktijken.

Het is de hoogste tijd dat energiebedrijven openheid geven over de achtergrond van kolen, stoppen met investeren in kolenstroom en een grotere bijdrage leveren aan een schone energietoekomst.

De auteur is campagneleider klimaat & energie bij Greenpeace Nederland.