Reims, stad van de Franse koningen

De Fransen zijn republikeinen. „Geen koning over ons!” schreeuwden ze. Maar niet alle sporen van wat adellijk en koninklijk was, hebben ze uitgewist. Paleizen en kastelen zijn blijven staan. Ook de stad Reims in Champagne heeft ”royale resten”. De stad zou namelijk nooit zo’n fraaie gotische kathedraal hebben gehad als niet eeuwenlang Franse vorsten er zich hadden laten kronen.

W. G. Hulsman
4 October 2002 09:51Gewijzigd op 13 November 2020 23:51
De kathedraal van Reims is een van de mooiste gotische kerkgebouwen van Europa. Bijna alle Franse koningen werden er gekroond. - Foto RD
De kathedraal van Reims is een van de mooiste gotische kerkgebouwen van Europa. Bijna alle Franse koningen werden er gekroond. - Foto RD

Rue Libergier. De toerist die met zijn auto die straat vanaf de kant van het kanaal indraait, weet het zeker: ik ben niet voor niets gekomen. Aan het einde van de iets omhooglopende weg staat zij: de kathedraal van Reims. Samen met die van Parijs, Chartres en Amiens wereldberoemd. De voorkant wordt gesierd door twee 81 meter hoge torens en een dubbele rozet.

Dergelijke gebrandschilderde ramen zijn in de kerk gezien het mooist; als het zonlicht de kleuren door de immense ruimte van de kathedraal strooit. Alle belangrijke gebeurtenissen uit de Bijbel zijn erin verbeeld. Een enkel raam heeft zelfs alle rampen die de kerk sinds 1235 troffen, overleefd.

De bezoeker die alle details van de ramen wil bekijken, kan wel een hotelkamer in Reims reserveren. Zo veel valt er te bestuderen. Dat geldt zeker voor de bewonderaar die het beeldhouwwerk erbij neemt in de verkenningstocht door de kerk. Alleen al rond de hoofdingang staan 150 beelden. De vele rooms-katholieke heiligen zijn de beeldhouwers daarbij niet vergeten.

De kathedraal van Reims is gotiek in een van haar mooiste vormen. Champagne -de regio waar Reims in ligt- is wel betiteld als een kerngebied van de gotiek. De bouwmeesters sloegen hier binnen de gotiek een eigen weg in, die verrassend veel invloed in West-Europa bleek te hebben. Dat is bijzonder voor een regio die destijds redelijk ver van het centrum van het Franse koninkrijk, Parijs, lag.

Clovius
De grote ’concurrent’ van Reims is Chartres. Begin 13e eeuw wordt er hard gewerkt in die stad. De mooiste en duurste kathedraal van die tijd komt er te staan, zo gaat het gerucht. De aartsbisschop van Reims hoort ervan en vindt dat maar niets. Hij besluit een nog mooiere te bouwen, want in zijn kerk worden tenslotte al sinds lange tijd de koningen gekroond. En dat moet zo blijven.

Als in 1210 de oude kathedraal afbrandt, is haast geboden. In 1211 wordt de eerste steen gelegd. Bij een kathedraal met deze afmetingen is die steen nog lang niet de laatste. Als in 1223 koning Lodewijk VIII en in 1226 Lodewijk IX worden gekroond, gebeurt dat dan ook tussen de steigers en bouwwerktuigen. Tussen 1027 en 1825 zijn alle Franse koningen, met uitzondering van Lodewijk VI (1108) en Hendrik IV (1610), op deze plaats gekroond.

Dat de Franse koningen per se in Reims het ambt op zich wilden nemen, hangt samen met een andere gebeurtenis die -waarschijnlijk- in deze stad plaatshad. In 496 moet in Reims de Frankische koning Clovis zijn gedoopt door bisschop Remi of Remigius. De doop betekende een belangrijke overwinning op het heidendom en op de aanhangers van Arius, die de goddelijkheid van Christus ontkenden.

Voor die tijd had Clovis het christendom steeds afgewezen, al raakte hij wel onder de indruk van zijn christelijke vrouw, Clothilde. Haar manier van leven beïnvloedde hem. Toen de schijnbaar onoverwinnelijke koning in 496 in een strijd met de heidense Alemannen ten onder dreigde te gaan, dacht hij aan zijn vrouw en aan haar God. In de nood van de strijd riep hij de God van de christenen aan. Als Die hem zou helpen, zou hij christen worden, beloofde hij. Clovis won en hield zich aan zijn gelofte. Het is een mooie geschiedenis die al menig kunstenaar heeft geïnspireerd. Zo ook makers van glas-in-loodramen in de kathedraal van Reims.

Verzoening
De bouw van de kathedraal heeft eeuwen geduurd. In 1475 zijn eindelijk de torens klaar, zij het in afgeslankte vorm. Plannen om de kerk van verschillende ver omhoogstekende torenspitsen te voorzien, zijn dan allang van tafel.

Veel schade loopt de kerk in de Eerste Wereldoorlog op. De restauratiewerkzaamheden worden pas in 1937 afgerond. Veel van de dakconstructie is dan ook niet oorspronkelijk. Na de Tweede Wereldoorlog speelt de kerk een belangrijke rol als de Franse president De Gaulle en de Duitse kanselier Adenauer in de kerk de Frans-Duitse verzoening vieren.

Bezoekers van de kathedraal die alles willen weten over het ontstaan van het gebouw, moeten het naast de kerk gelegen Paleis van Tau binnenlopen. In dit voormalige onderkomen van bisschoppen en later aartsbisschoppen van Reims is nu een tentoonstelling over de kerk en de vele kroningen ingericht. In het museum is een rijke collectie voorwerpen te vinden die de koningen bij hun kroning gebruikten of schonken.

Eisenhouwers kamer
Tussen de kathedraal en Reims is bijna een isgelijkteken te plaatsen, maar de stad biedt meer. Het Place Royale bijvoorbeeld. Op dit fraaie plein komen vier wegen uit. Al eeuwenlang. Het plein is daardoor het hart van de stad.

Reims heeft verder een paar boeiende musea. Zo herbergt het Museum voor Schone Kunsten een collectie zeldzame werken van de 15e-eeuwse schilder Lucas Cranach en zijn zoon. Cranach is vooral bekend door zijn portretten van Maarten Luther en zijn vrouw.

Niet ver achter het station van Reims ligt een museum dat het oorlogsverleden van Reims belicht. Tijdens de afsluitende fase van de Tweede Wereldoorlog was Reims namelijk een belangrijke stad voor de geallieerde strijdkrachten. De Amerikaanse generaal Eisenhouwer had zijn hoofdkwartier in de stad. In het Musée de la Reddition is nog de oorspronkelijke kaartenkamer van de beroemde generaal te zien. In deze ruimte bekrachtigden de Duitse generaals op 7 mei 1945 officieel hun overgave, en niet in Berlijn, zoals vaak wordt beweerd.

Basiliek
Zijn deze attracties binnen het centrum gelegen, daarbuiten -lopen is het ver- staan er ook nog een paar. De basiliek St.-Remi is zeker een bezoek waard. De kerk is zo bijzonder dat zij op de werelderfgoedlijst van de Unesco staat, net als de kathedraal van Reims overigens. De St. Remi laat vanbinnen en vanbuiten verschillende stijlen zien: romaanse en gotische elementen zijn erin verwerkt. Het lange schip geeft de kerk vooral aan de binnenkant iets straks.

Naast de basiliek staat een voormalige benedictijner klooster. Daarin is een museum over de geschiedenis van Reims en zijn omgeving gehuisvest. Die omgeving heet Champagne. Niets is dan ook vanzelfsprekender dan dat Reims-bezoekers even een wijnhandel of een Maison de Champagne binnenlopen. Om te proeven of om een voorraadje in te slaan van het ook in Reims niet al te goedkope vocht.

Meer informatie over Reims: Maison de la France, 0900-1122332 (50 eurocent p/m) of www.ville-reims.com.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer