De directeur had het oog daarbij vooral op de zogeheten dijkwerkersbenden laten vallen, die vanaf de 16e eeuw een aparte beroepsbevolking in Westkapelle vormden. „Het is eene kaste van menschen, in hun denkwijze en handelingen geheel afgescheiden van de overige bevolking des eilands. Zij leven en trouwen onder elkander, en vermengen zich zelden met anderen”, aldus het directioneel schrijven dat vandaag de dag na te lezen is in dijk- en oorlogsmuseum het Polderhuis in Westkapelle.De dijkwerkersbenden mogen dan niet meer bestaan, de beslotenheid is er anno 2008 deels nog, zo leert de burgerlijke stand van het dorp. De top 3 van meest voorkomende achternamen werd tussen 1812 en 1840 gevormd door respectievelijk Minderhoud, Huibregtse en Roelse. Vandaag de dag is dat nauwelijks anders: alleen Roelse is een plaatsje gezakt, ten gunste van Lievense.

Toch valt er ook veel gezamenlijks te ontdekken, beweren de Zeeuwse en de Vlaamse overheden. Het „Westkappelse Polderhuis” is een van de twaalf locaties in Zeeland en Vlaanderen die iets van de collectieve missie van de bewoners laten zien. In de Scheldemond, op de grens van land en water, wordt immers al sinds eeuwen gezamenlijk gevochten, en wel tegen twee vijanden: het water en vijandelijke legers.

Sherman V
In Westkapelle komen beide elementen nadrukkelijk terug, zelfs in één gebeurtenis: de geallieerde bombardementen van het dorp in 1944. Een expositie in het Polderhuis staat er doorlopend bij stil. Maar ook buiten het museum is het verleden nooit ver weg. De opnieuw gebouwde dijk is zelf een museum. Bovenop staat een forse geallieerde tank, een Sherman V. Als eerbetoon aan de bevrijders, hoewel in de dagen van de bevrijding ongetwijfeld ook andere geluiden zullen hebben geklonken.

Het waren immers de geallieerden die de dijk en het dorp op 3 oktober 1944 kapot bombardeerden. Op 17 en 29 oktober gebeurde dat opnieuw. Grote delen van Walcheren overstroomden. Op 1 november was de invasie een feit, een week later was Walcheren bevrijd.

De Slag om de Schelde heeft geen bijzonder grote plaats gekregen in de historieblaân -Provinciale Staten van Zeeland willen er meer aandacht voor-, maar toch lag het Walcherse dorp een tijd lang in het hart van de geallieerde invasie en vormde „het belangrijkste Europese slagveld uit het najaar van 1944”, zoals historicus Geert Mak het omschrijft.

Volgens betrokken commando’s was de strijd op de Zeeuwse kust nog zwaarder dan de landing in Normandië, al is het lastig daar een objectief oordeel over te vellen. De geallieerden hadden echter geen keus: de aanvoerlijnen vanuit Normandië werden voor de snel oprukkende legers veel te lang. De haven van Antwerpen (al door de Britten bevrijd) bood de enige mogelijkheid om snel door te stoten. Maar om die haven te bereiken moest de Westerschelde beschikbaar zijn.

En dat was de zeearm niet - de Zeeuwse Scheldemond was door de Duitsers hermetisch afgegrendeld. De ”Festung Walcheren” gold met ruim 300 bunkers zelfs als een van de sterkste bolwerken in de hele Atlantikwall. De bunkers zijn nog steeds nadrukkelijk aanwezig in het Walcherse landschap - sommige met graffiti bewerkt, sommige zwaarbeschadigd, en vrijwel alle overwoekerd.

Haringvlaggen
Westkapelle heeft zich inmiddels verzoend, in elk geval voor het oog. Vandaag de dag overspoelen de Duitsers het dorp opnieuw, en ditmaal doen ze de kassalades rinkelen. Aan een huis tegenover de dijk wappert zelfs een Duitse vlag.

Normandië en Omaha Beach werden wereldberoemd, in „Westkapelle wapperen de haringvlaggen alsof er nooit iets is gebeurd”, schrijft Mak. Dat doen ze inderdaad. Onder aan de roemruchte dijk maakt een jongen in een vistentje gemoedelijk een broodje haring klaar. Het is mooi weer, de gezamenlijke Zeeuwse en Vlaamse vijanden -het water en vreemde legermachten- houden zich koest. Is dat soms ook een overeenkomst tussen de bewoners van de Scheldemond? Nuchter de draad weer oppakken, en de grote verhalen de grote verhalen laten?