„Bijbellezen kan niet vroeg genoeg beginnen”
De Bijbel open op tafel, voor jong én oud. Dat is de grote wens van Helma Ketelaar, de nieuwe directeur van de Internationale Bijbelbond (IBB). Nu haar kinderen bijna de deur uit zijn, wil ze zich inzetten voor de verbreiding van het gedachtegoed van de Bijbel.
Helma Ketelaar (49) kwam twee jaar geleden het team van de IBB versterken. Ze was eerst directiesecretaresse en kantoormanager, later waarnemend directeur vanwege het vertrek van directeur Han van den Boogaart.Ketelaar is een bescheiden vrouw. Het persbericht over haar benoeming meldt dat zij „28 jaar getrouwd is en moeder van 5 (volwassen) kinderen.” Toen de kinderen klein waren was zij thuis voor hen. Later heeft ze de draad in het maatschappelijk leven weer opgepakt en is zij werkzaam geweest in zowel de zakelijke branche als bij christelijke organisaties.
Haar man is trainer/coach en gaat zondags voor in verschillende (baptisten)gemeenten. „Samen zijn we graag actief in het Koninkrijk van God. Mensen zoeken houvast in deze tijd. Dan is het mooi dat je van Zijn liefde mag vertellen. Ik zie deze baan als op mijn weg geplaatst.”
Josiah Spiers
De IBB heeft een lange voorgeschiedenis. In 1867 tekent Josiah Spiers op het strand van Wales de tekst ”God loves you” (God houdt van jou) in het zand. Aan kinderen die komen kijken, vertelt hij Bijbelverhalen. De kinderen schrijven die op. De volgende dag herhaalt zich dat. Hier liggen de wortels van het kinderevangelisatiewerk dat later ”Scripture Union” zal worden genoemd.
De IBB, gevestigd in Amerongen, maakt deel uit van deze Scripture Union, een wereldwijde organisatie die zich momenteel bezighoudt met evangelisatie en gemeenteopbouw in zo’n 140 landen.
De doelstelling van de IBB komt voort uit Psalm 119:105: „Uw Woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad.” Het logo van de IBB, een olielampje naast de drie letters, wijst op dit Bijbelgedeelte.
De IBB is vooral bekend als uitgever van Bijbelstudies, dagboeken, kinderboekjes, boekjes met Bijbelverhalen, puzzels en kleurboeken. De nieuwe catalogus, vers van de pers, oogt bijzonder kleurrijk. Het visuele staat bij de IBB in haar doelstelling voorop.
Jong en oud
De Bijbel moet er zijn voor jong en oud, zo formuleert Ketelaar kortweg de doelstelling van de IBB. „De IBB geeft materiaal uit om de Bijbel beter te begrijpen. Dat de Bijbel weer op tafel komt, is heel belangrijk. Veel mensen zijn op zoek naar houvast, ook zij die net tot geloof zijn gekomen. Ze zijn meestal onbekend met de Bijbel. Ze vragen bijvoorbeeld waar ze moeten beginnen in het Woord van God. De IBB doet handreikingen om de Bijbel beter te begrijpen.”
Bijbellezen kan niet vroeg genoeg beginnen, stelt Ketelaar. „Kennis van de Bijbel begint in het gezin bij de ouders. Het is goed dat ouders samen met kinderen om tafel gaan zitten en hen spelenderwijs met de Bijbel bekend maken. Dat kan aan de hand van puzzels, of op andere manieren. Het gaat erom dat kinderen van jongs af aan met de Bijbel vertrouwd raken. Maar ook onder ouders is er grote behoefte aan verdieping.”
Zijn mensen niet te druk om de Bijbel rustig te kunnen lezen?
„Zulke geluiden hoor je wel vaak, maar ik denk juist dat mensen bewust willen lezen en er steeds meer de tijd voor nemen. Het verschijnsel ”boek” heeft zeker niet afgedaan.”
Dienstverlenend
De IBB werkt dienstverlenend voor de kerken, vooral op het terrein van zondagsschoolwerk, catechese en Bijbelstudie. De IBB biedt daarbij breed pakketten aan. Ze werken samen met het Evangelisch Werkverband, maar ook met Willow Creek en Opwekking/Kinderwerk Timotheüs. Veel materiaal is zowel in groepsverband als individueel te gebruiken.
De kinderpoot van de IBB is vanouds erg belangrijk. „We ontwikkelen veel kinderwerkmateriaal voor scholen, zondagsscholen, clubs en dergelijke organisaties. We zijn aan de ene kant een commerciële uitgeverij, aan de andere kant hebben we ook een ideële tak, wat vooral blijkt ten aanzien van het gebedswerk.”
Sinds 1995 begeleidt de IBB gebedsgroepen die voor basisscholen bidden. „De meeste groepen bidden voor christelijke basisscholen, maar er zijn ook gebedsgroepen voor rooms-katholieke en openbare scholen. We hebben al ruim 600 groepen kunnen inschrijven. Ondertussen groeit het aantal en zijn er plaatsen in Nederland waar alle christelijke basisscholen een gebedsgroep hebben. Ook starten er steeds meer groepen om te bidden voor middelbare scholen. Hiervoor zijn al ruim 100 gebedgroepen actief.”
De IBB heeft ook een godsdienstmethode ontwikkeld voor het basisonderwijs, Startpunt geheten, die door ruim 300 scholen wordt gebruikt. Startpunt is een kindgerichte en eigentijdse handleiding voor het Bijbelonderwijs op de basisscholen. „Het doel van Startpunt is dat kinderen de Bijbel leren kennen, leren lezen en weten toe te passen in hun eigen leven. Startpunt biedt voor iedere week een weekthema aan voor de hele school en achtergrondinformatie voor de leerkracht, over de te behandelen Bijbelgedeelten.”
Geen dubbelloop
De IBB probeert in zijn uitgave dubbelloop met andere instellingen te voorkomen. „Wij zoeken naar een toegevoegde waarde. We behoeven niet opnieuw het wiel uit te vinden. De IBB ziet het als een opdracht om Gods Woord in deze tijd bekend en begrijpelijk te maken.”
De Bijbel staat centraal. De IBB laat zich volgens Ketelaar niet in met standpunten die voor verdeeldheid zorgen, zoals de doop. Wel geeft de IBB materiaal uit over onder andere de Heilige Geest en over genezing. De bond doet dat in samenwerking met het Evangelisch Werkverband.
Waarom wel déze uitgaven, die ook voor verdeeldheid zullen zorgen?
„Wij nemen geen standpunt in, maar het is wel goed om de Bijbel na te lezen op teksten die over het werk van de Geest gaan. De Bijbel spreekt immers ook over ziekte en genezing. Deze module -uitgebracht onder de naam ”Karpos Leerhuis”- wil aan de hand van de Bijbel het gesprek rond ziekte en genezing op gang brengen.”
De Bijbelteksten van het IBB-materiaal worden steeds vaker vermeld in de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). „Naast de NBV gebruiken we meerdere vertalingen, zoals de Statenvertaling, de NBG-editie van 1951 of de Willibrordvertaling. Soms is het goed om de meest letterlijke tekst erbij te pakken. Dan kiezen we voor de Statenvertaling.”
Brede middengroep
De IBB bereikt niet alle segmenten in de kerken. „De uitersten, dat wil zeggen de links-vrijzinnigen of de rechts-reformatorischen, bereiken we niet”, zei voormalig IBB-directeur Jacob Visser een jaar geleden. Die hadden hun eigen insteek en vaak ook hun eigen materiaal.
Mevrouw Ketelaar herkent dit. „Toch is onze doelgroep breed. Zelfs rooms-katholieke kerken hebben belangstelling. Het materiaal van IBB vindt ook aftrek in boekhandels in België. We zijn voortdurend bezig om nog meer kerken te bereiken, onder meer door onze e-nieuwsbrief.”
Financiën
De IBB heeft in het verleden financieel gezien een moeilijke periode gehad. Inmiddels is de situatie weer gezond, stelt Ketelaar. De IBB zou graag meer investeren in audiovisueel materiaal, maar de kosten hiervoor zijn hoog.
De bond werkt veel met vrijwilligers. „Dat zijn naast vertalers, mensen die omslagen ontwerpen, schrijvers en degenen die de boeken opmaken ook mensen die naar Amerongen komen om het materiaal te verzenden. Zonder hen zouden we het werk nooit kunnen doen.”
De Bijbelbond telt twee fulltime- en vijf parttimewerkers. De organisatie is afhankelijk van giften en kan zich voor de rest bedruipen door de verkoop van haar uitgaven.
Zijn er bijzondere plannen voor de toekomst?
„Ik hoop dat we door mogen groeien. Het doel dat ons voor ogen staat, is alle inzet waard: de Bijbel open voor jong en oud. Het blijkt altijd maar weer dat de Bijbel mensen bezighoudt. Mensen kunnen niet zonder geestelijk houvast en het enige middel om dat te leren kennen is het Woord van God. Mijn gebed voor de IBB is dat we in Hem geworteld en gegrondvest blijven, dat we vasthouden aan het geloof dat ons geleerd is en dat we vervuld zijn van dankbaarheid.”