Voor wat betreft de genetica nam de problematiek van de prenatale diagnostiek een belangrijke plaats in. Prenatale diagnostiek, onderzoek van het ongeboren kind gedurende de zwangerschap, komt hier ook voor. Het wordt wel minder breed toegepast dan in Nederland en in andere Europese landen. Men past het hier vooral toe als er in de familie een gezondheidsprobleem voorkomt waarvan men vermoedt of weet dat het een erfelijke basis heeft. Prenataal onderzoek op basis van de leeftijd van de zwangere vrouw wordt hier niet algemeen aangeboden, zoals in Nederland. En van een echo waarmee men kan vaststellen of het ongeboren kind een verhoogd risico heeft op een aangeboren aandoening, heeft men nog niet gehoord. Achterstand kan in ethisch opzicht ook voordelen hebben.Afgelopen weekend had het seminarie een landelijke conferentie georganiseerd over medische ethiek. Men wilde mijn aanwezigheid benutten om zo veel mogelijk over medisch-ethische zaken te weten te komen. Te beginnen op vrijdagavond heb ik zes lezingen van een uur gehouden, gevolgd door enige tijd van discussie. Min of meer dezelfde stof als die ik aan de studenten doceer, is in die lezingen verkort aan de orde geweest. Omstreeks 85 voorgangers, 65 artsen en nog een tiental andere beroepsbeoefenaars in de zorg, afkomstig ut het hele land, namen deel aan (een deel van) het programma. De meesten waren lid van het kerkgenootschap Los Pinos Nuevos, een deel was lid van andere kerkgenootschappen. Het was een zwaar programma, niet alleen voor mij, maar ook voor de deelnemers. Maar de interesse en de leergierigheid waren groot.

Ethische discussies over medische ontwikkelingen komen hier niet veel voor. Maar zowel medici als predikanten komen vragen op dit gebied in toenemende mate tegen in hun dagelijkse werk. Gemeenteleden, en niet zelden ook mensen van buiten de kerk, verwachten van een predikant een antwoord als men met dergelijke problemen wordt geconfronteerd. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid van kunstmatige inseminatie met sperma van een donor, aan de vraag welke behandeling aan het einde van het leven nog zinvol is, aan orgaantransplantatie en het concept van hersendood in dat verband. Zowel dokters als dominees blijken er in de praktijk veel moeite mee te hebben hoe met zulke vragen om te gaan op een wijze die recht doet aan de Schrift.

In de eerste lezingen heb ik daarom geprobeerd een christelijke manier van denken aan te reiken over dergelijke ontwikkelingen en mogelijkheden (zie ook mijn vorige bijdrage in deze serie). Blijkens de getuigenissen van deelnemers ging voor velen een nieuw venster open op een deel van hun professionele of ambtelijke werk. Maar ook voor mensen persoonlijk bleek de inhoud van het programma soms veel te betekenen. Een predikant vertelde in een emotioneel betoog dat zijn moeder vorig jaar november was overleden. Ze had hem gevraagd erop toe te zien dat ze niet (onnodig) zou hoeven te lijden. Om die reden hadden hij en zijn vrouw zijn moeder de laatste levensfase thuis verzorgd. Dat betekende weinig medische diagnostiek en behandeling. In het ziekenhuis zou meer medische zorg zijn geweest. Ze had niet erg hoeven lijden. Maar achteraf was hij zich wel gaan afvragen of ze hun moeder niet onterecht medische zorg hadden onthouden. Hij was zich op dat punt schuldig gaan voelen. Maar door wat ik had gezegd over zorg in de laatste levensfase, over wat wel en wat geen euthanasie is en over palliatieve zorg, was hij tot de conclusie gekomen dat het terecht en goed geweest was wat ze gedaan hadden. Hij voelde zich heel opgelucht.

De cursus werd afgesloten met een dienst op zondagochtend onderleiding van een predikant van Los Pinos Nuevos. Daarin stond de zorg in de laatste levensfase centraal. Duidelijk is dat de wijze waarop die zorg wordt gevraagd en verleend, iets verraadt van de visie op de dood en op wat daarna komt. In dat verband kon gewezen worden op de overwinning van Christus op de dood (1 Kor. 15) en de betekenis daarvan voor hen die in Christus geloven.

Het weekend was ten aanzien van de inhoud van het programma een heel nieuwe ervaring hier in Cuba. De wijze waarop het geheel verliep, geeft reden tot dankbaarheid.