Zoek op de site van VBO-makelaars naar huizen binnen een straal van 20 kilometer rond Amsterdam. Het levert 626 treffers op. In het rijtje kenmerken is keurig een plaats ingeruimd voor het sinds 1 januari verplichte certificaat. Maar het doorworstelen van de lijst met honderden huizen loopt uit op een teleurstelling: van geen enkel huis is te zien hoe het zit met het energieverbruik.Het tekent de huidige situatie. Vanaf 1 januari is iedereen die een huis verkoopt verplicht het label te overleggen. Hoewel, verplicht? Het ministerie van VROM grijpt nog niet in als een huis geen energielabel heeft. Vandaar dat een groot gedeelte van de mensen die een huis te koop aanbieden vooralsnog niet aan de verplichting voldoet. Een keuring van het huis kost immers geld en nog maar weinig kopers vragen om een certificaat.

Tevreden
Een energielabel laat zien of een huis energiezuinig is of niet. Op dit moment zijn 13.000 koopwoningen voorzien van het certificaat, blijkt uit deze week gepubliceerd onderzoek door SenterNovem in opdracht van het ministerie van VROM. Dat lijkt een heel aantal, maar op de in totaal 153.700 woningen die eind 2007 te koop stonden, is het nog bar weinig. Nynke van der Zee, persvoorlichter van het ministerie van VROM, zit echter nog niet bij de pakken neer. „Voor ons telt het moment van verkoop. Wij kijken of een huis dan over een label beschikt. De maand januari is wat dat betreft nog niet voorbij.”

Van der Zee doet geen uitspraak of het aantal verstrekte certificaten tegenvalt of niet. Wel wil ze kwijt dat minister Vogelaar -zeker gezien de negatieve aandacht rondom de introductie van het label- tevreden is met het verstrekte aantal. „Maar wij streven er uiteraard naar dat elk te koop staand huis wordt gekeurd. Ons doel is consumenten bewust te maken van het energieverbruik van huizen.”

Gevoel en emotie
Alle ronkende taal van het VROM ten spijt, makelaars valt vooral de geringe interesse van de koper op. Frans de Leeuw van Landhuis Makelaardij in Leerbroek heeft in de eerste weken van deze maand nog geen koper of verkoper gehad die om een energielabel vroeg. Volgens De Leeuw is het voor mensen „absoluut nog geen criterium” dat meespeelt bij het kopen van een huis.

Makelaar Eric-Jan Malestein van Malestein Makelaardij uit Barneveld constateert hetzelfde. Daarom laat hij de huizen die hij in de verkoop heeft niet standaard van een energielabel voorzien. „Hier in de omgeving zeggen mensen vaak: Ik kan zelf ook wel zien of een huis dubbel glas heeft.”

Volgens Malestein hebben mensen niet veel met de keuring. „Een huis kopen is vooral gevoel en emotie. Het heeft weinig te maken met rationeel denken.” Maar het label is natuurlijk nog nieuw en vers, zo nuanceert hij.

Ook Van Vliet Mijn Makelaar, met vestigingen in Sliedrecht en Ridderkerk, merkt weinig van de nieuwe maatregel. „Tot nu toe heeft 10 procent van onze klanten een energielabel laten opstellen. Dat zijn de verkopers die standaard zo’n ding willen”, aldus een woordvoerder.

Showroom
Roeland Kimman van de Nederlandse Vereniging van Makelaars en vastgoeddeskundigen (NVM) -voorstander van het certificaat- ligt niet wakker van de weinig enthousiaste reacties van makelaars, kopers en verkopers. „Het energielabel voor auto’s stond net na de invoering ook nog niet op een bordje in de showroom. Nu wel. Als de huizenkoper zich bewust wordt van het bestaan van een certificaat voor woningen, zal het -zeker bij stijgende energieprijzen- steeds meer ingeburgerd raken.”

Want het label is belangrijk, vindt de NVM. „Vroeger keek je als koper naar de energierekening om een indruk te krijgen van de energiezuinigheid van het huis. Maar ja, je wist nooit of de bewoners dan -bij wijze van spreken- vier of acht keer per dag in bad gingen.”

Om die reden is ook de Vereniging Eigen Huis (VEH) voor het keuren van de woningen, al kwam de vereniging de laatste tijd steeds in het nieuws met kritiek op het label. Bouwkundig specialist John Kersemakers van VEH, zelf in het bezit van een keuringscertificaat: „We hebben twijfels bij de manier waarop het label nu wordt opgesteld.” Volgens Kersemakers zijn er goede criteria voor de keurders -vastgelegd in „twee boeken van elk 5 centimeter dik”-, maar zijn de adviseurs niet altijd even goed opgeleid.

De vereniging raadt het huidige energielabel daarom af. „We zeggen nu: Laat zo’n certificaat maar niet maken, omdat je geen zekerheid hebt of het huis op de juiste manier wordt gekeurd.” Kersemakers noemt de woning van een bekende van hem als voorbeeld. „Daar betrok de adviseur de binnenmuren, die grenzen aan het buurhuis, ook bij het opstellen van het label. Dat hoort niet. Alleen de buitenmuren zijn relevant. De temperatuur bij de buren verschilt namelijk vrijwel niet van die in je eigen huis.”

Voor de woningeigenaar zijn zulke fouten vaak moeilijk te ontdekken. Daarom uitte de VEH eerder ook al kritiek op de ondoorzichtigheid van het certificaat. „In de meeste gevallen krijg je alleen te horen dat je een A-, B-, of G-label hebt. Waarom dat zo is, weet je dan niet.”

Slechte klachtenregeling
De ondoorzichtigheid is niet het enige kritiekpunt van de VEH. Vreemd vindt de vereniging het ook dat als een bedrijf één gecertificeerd persoon in dienst heeft, andere medewerkers eveneens keuringen mogen doen. Verder is de slechte klachtenregeling de VEH een doorn in het oog. De vereniging stuurde daarom een brandbrief aan minister Vogelaar.

Volgens persvoorlichter Van der Zee van VROM is er sinds de invoering van het energielabel het een en ander verbeterd. „Inmiddels kunnen kopers die vinden dat de keuring niet goed is uitgevoerd een klacht indienen. Ook vinden er steekproefsgewijs controles op de keuringen plaats. Vanaf februari gaat er ook gecontroleerd worden of een huis inderdaad het juiste label heeft gekregen.”

---

„Voorlopig maar even niet”

Een energielabel? Wel eens van gehoord, zeggen de meeste mensen die een huis te koop hebben staan. Het gros heeft echter zelf nog geen label voor hun woning. Hetzij op aanraden van de makelaar, hetzij uit kostenbesparing. Enkele reacties.

„Deze week rolde bij ons een brief binnen van een bedrijf uit Ermelo dat energielabels uitgeeft. Zo’n keuring moet 198,50 euro kosten”, zegt Gert Jan Nobel uit Garderen. „Voorlopig dus nog maar even niet.” Het nut ziet hij er niet van in. „Een huis koop je gevoelsmatig. Dat laat je niet schieten vanwege 10 euro hogere energiekosten in de maand. Als je een oud huis –onze woning is van 1939– koopt, weet je van tevoren dat je meer geld kwijt bent aan energielasten dan in een nieuwbouwwoning.”

G. J. van Leeuwen uit Elburg is optimistischer over het energieverbruik van zijn woning. Het fundament ervan stamt uit 1939, maar in 1975 en 1994 hadden er ingrijpende veranderingen plaats. „Het gaat om een woning die behoorlijk is geïsoleerd, dus ik ben niet bang voor de uitslag.” Desondanks heeft ook hij nog geen label voor zijn huis. „Toevallig kregen we wel net een aanbieding van de makelaar waar we het huis in de verkoop hebben. Ik zal zeker met hem overleggen in hoeverre zo’n certificaat er daadwerkelijk moet komen.”

Ook Kees van de Wege uit Terneuzen wacht eerst het advies van de makelaar af. „Ons huis staat te koop, maar het is allemaal nog heel prematuur. Als blijkt dat het energielabel verplicht is, zal zo’n label ook op ons huis moeten. Maar ik ben er niet rouwig om als de makelaar zegt: Doe maar niet.”

De familie Van de Ven uit Apeldoorn heeft het energielabel zelf bij de makelaar aangekaart. „We hadden gehoord dat dat verplicht is.” De makelaar gaf echter te kennen dat ze beter konden wachten met het aanvragen daarvan. „Tot een koper aangeeft dat hij graag zo’n label wil.”
W. J. van Haaften uit Gouda kreeg van zijn makelaar eind december een drietal bedrijven door met wie hij een afspraak zou kunnen maken voor een keuring. „Ik heb toen wat rondgebeld en merkte dat de bedrijven nog maar weinig van het energielabel wisten. Daarna heb ik eigenlijk niets meer gedaan.” Dat kwam mede doordat hij in de krant las dat het certificaat „niet echt verplicht” was. Zijn vrouw: „Eigenlijk vind ik het jammer van het geld. Het energieverbruik ligt heel laag, dat is ook zo van de energierekening af te lezen. En zolang er geen koper is, heeft het opstellen van een label geen zin.”

Astrid de Man uit Purmerend nam het zekere voor het onzekere. „We willen graag van ons huis af. We hebben daarom in november gelijk maar een adviseur laten komen. Mijn man heeft meegekeken hoe hij de keuring deed. Er kwam precies uit wat wij verwachten. Toch vinden we het veel geld; 175 euro voor een wassen neus.”

Positiever is M. A. van Leeuwen uit Goes. De kopers vroegen Van Leeuwen om een energielabel van zijn woning. Een adviseur van EPA Zuid West nam daarom het huis onder de loep. „Het rapport zag er keurig verzorgd uit. De kopers kregen bruikbare tips. Ik had zelf op een G gerekend. Dankzij de zonnecollectoren op het dak kwam de woning op een E uit. Een goede prestatie voor een pand uit 1975. En de woning? Die is –mede dankzij het certificaat– verkocht.”

---

Feiten op een rij

Energielabel: Sinds 1 januari moet de verkoper van een woning een energielabel overhandigen aan de koper. Het pand kan in de categorie groene A –zeer zuinig– tot rode G –zeer onzuinig– en alles daartussenin vallen. Bij het indelen van de woning kijkt de adviseur onder meer naar de mate van isolatie en de zuinigheid van installaties voor verwarming, warm water en ventilatie.

Energieprestatiecertificaat: Andere naam voor energielabel.

Doel van het label: Nederland moet een van de schoonste en zuinigste energielanden in Europa worden, meldt het ministerie van VROM op zijn website. Het energielabel past bij dat streven.

Het papiertje zelf: Het label bestaat uit twee velletjes papier. Op het eerste A4’tje staan onder meer het label en het adres, op het tweede is een lijstje met energiebesparende maatregelen te vinden.

Kosten: De meeste bedrijven vragen gemiddeld rond de 200 euro. Een zoektocht op internet kan goedkopere adressen opleveren.

Geldigheid: Het label is maximaal tien jaar geldig.

Energieprestatieadvies (EPA): Het energielabel is niet hetzelfde als het energieprestatieadvies. Dat laatste is een advies op maat voor huiseigenaren hoe ze energie kunnen besparen. Een EPA dat door een gecertificeerde adviseur is opgesteld tussen 1 juli 2002 en 1 januari 2008 kan gedurende maximaal tien jaar na de adviesdatum worden gebruikt in plaats van het energielabel.

Meer informatie: www.vrom.nl.
Benieuwd naar het energielabel van uw huis? Op www.essent.nl (kies Essent bij u thuis) staat een test. Meer informatie over een EPA: www.milieucentraal.nl.

---

Geen label

Het label is niet verplicht voor woningen:
die een monument zijn.
waar een energieprestatiecoëfficiënt (EPC) aanwezig is. Dit is een berekening die gemaakt wordt voor de bouwaanvraag van nieuwbouwwoningen. De EPC berekening mag maximaal tien jaar oud zijn.
waar al een energielabel aanwezig is. Als het pand na het verkrijgen van het certificaat uitgebouwd is, is het label echter niet meer geldig.

---

„Klasse E viel me tegen”
Makelaar Erik Luiken (49) van Vastgoedhuis uit Spanbroek heeft nog geen huizen met energielabel verkocht. Zijn klanten raadt hij het maken van zo’n label vooralsnog ook niet aan, maar als een koper het zelf wil, voldoet hij aan de vraag. Voor zijn eigen huis in Hoorn heeft hij wel een label laten maken. Bij wijze van test.

Soort woning
Vrijstaand huis uit 1958, Maelsonstraat 4, Hoorn.

Energiebesparende maatregelen
Luiken: „De binnengevel is van porisosteen, dat isolerende eigenschappen heeft. De houten vloeren zijn allemaal geïsoleerd, met 5 centimeter piepschuim of steenwol van minimaal 8 centimeter. Ook het dak is voorzien van steenwol en alle plafonds zijn geïsoleerd. De ramen hebben overwegend dubbele beglazing. Een paar niet, daar ben ik nog niet aan toegekomen. Verder heb ik een hr turboketel uit 1994.”
Gasverbruik
Ongeveer 2800 kubieke meter per jaar.

Label
Energielabel E.

Energiebesparende tips uit label
De woning is door diverse aanvullende maatregelen op te waarderen tot een D label:
Dubbel glas voor de ramen die dat nog niet hebben.
Nieuwe hr ketel.
Mechanisch ventilatiesysteem, en kieren bij ramen en deuren dichten.

Reactie Luiken
„Het viel me tegen dat ons huis in de E klasse blijkt te zitten. Het is er behaaglijk en voor een oud huis verbruiken we niet veel gas.
Ik vind de criteria voor het energielabel absoluut niet deugdelijk. Alleen de isolatie van de buitenmantel is bij de keuring van belang. De buitenmuren van mijn huis zijn niet geïsoleerd, want dat zou bij een huis uit de jaren vijftig vochtproblemen geven. De binnenmuren zijn van een isolerend soort steen, maar daar wordt niet naar gekeken. Net zomin als naar de de isolatie van plafonds. Terwijl ik merk dat het in huis een stuk behaaglijker is sinds we die hebben geïsoleerd.”