Anderen hadden dat al veel eerder en beter gedaan, zoals Betrand Russell in 1957 in zijn boek ”Waarom ik geen christen ben”. Lang daarvoor waren er denkers als Spinoza, die in zijn ”Ethica” van 1677 een isgelijkteken zette tussen God en natuur, of Immanuel Kant, die in 1781 stelde dat het menselijk verstand de bron is van alle kennen.Ds. Hendrikse
De ophef rond ds. Klaas Hendrikse uit Middelburg is daarom heel oude koek. Ik vind zijn levenshouding uiterst wazig en erg inconsequent. Afscheid nemen van iets waarin je niet gelooft is toch veel eerlijker? Als ik dingen beweer die strijdig zijn met de grondslagen van mijn vakgebied, dan kan ik wel inpakken.

Nico ter Linden
Hij is even inconsequent als de welbespraakte predikant Nico ter Linden, die zei: „Het is wel waar, maar niet echt gebeurd.” Welk weldenkend mens snapt dat nog? Ter Linden zei ook, doelend op Bijbelse prediking: „We hebben het volk jarenlang misleid; wat we theologisch al ruim een eeuw weten komt nog steeds niet, of gebrekkig, op de kansels door.” Over Umwertung aller Werte gesproken!

Het wordt tijd dat de kerk weer eens helder gaat spreken. Komaan, leden van de synode! Speel de bal niet toe aan een classis of een kerkenraad. Het gaat hier niet om zomaar een nuance van ons geloof, maar om zijn fundament. Jezus Christus is Zelf in het geding. Hoe kun je aan deelnemers van Alpha-cursussen nog uitleggen dat dit allemaal moet kunnen, want „vrijzinnigheid is er nu eenmaal altijd geweest”? Hoe zat het ook alweer met die stad op een berg, dat licht op de kandelaar, dat zoutende zout?

Mistgordijn
Ik heb in vele gesprekken met ongelovige collega’s gemerkt dat ze haarfijn doorhebben of je geen mistgordijn optrekt. Als men doorvraagt kun je maar beter niet met een mond vol tanden staan. Geschriften van Hendrikse, Kuitert of Ter Linden zetten dan geen zoden aan de dijk.

Er bestaat gelukkig veel wat je kan helpen je eigen geloofsbasis te versterken. In de eerste plaats zijn er de woorden van Jezus, opgetekend in de evangeliën. Daarnaast is er een brede keur van boeken, zoals dat van John Stott, ”Waarom ik christen ben”, geschreven in reactie op het boek van Russell, of ”Onversneden Christendom” van C. S. Lewis en de boeken van Alister McGrath. Wie het Engels beheerst, raad ik de preken aan van Tim Keller van Redeemer Church in New York. En vooral geldt de samenkomsten van de gemeente niet te verzuimen.

Ik vraag me af door wie en wanneer die gespleten theologen dan wel op het verkeerde been zijn gezet. Vast en zeker zijn ze loepzuivere nazaten van de verlichting en menen ze dat het menselijke verstand een goed kompas is. Het feit alleen al dat je daarop meent te kunnen vertrouwen is trouwens een onredelijke geloofsbeslissing.

Einstein
Ook zijn ze onder de indruk van de moderne wetenschap als unieke weg naar de waarheid. Maar iedereen die zich aan het front bevindt van de wetenschap weet hoe voorlopig zijn bevindingen zijn, en hoe snel we oplopen tegen de vaak onoverbrugbare grenzen van ons kennen. Niemand minder dan Albert Einstein -zeker geen christen- was zich dat zeer bewust in een brief aan zijn vriend Maurice Solovine: „Je zult je verbazen dat ik de begrijpelijkheid van de wereld beschouw als een wonder of een eeuwig mysterie. Eigenlijk zou je een chaotische wereld verwachten. Met ons verstand begrijpen we dat niet. (…) Dit wonder wordt ons steeds meer ingeprent naarmate onze kennis zich verder uitbreidt. Hierin liggen nu precies de zwakheden van positivisten en beroepsatheïsten die overmoedig menen niet alleen de wereld van de goden, maar ook de wonderen achter zich gelaten te hebben.”

Juist in de wetenschap neem je Gods aanwezigheid miljardvoudig waar. Daardoor groeit je vertrouwen dat God achter de werkelijkheid staat.

Job
Wat dat betreft kunnen we een voorbeeld nemen aan Job. Na alle gesprekken roept God hem ter verantwoording: Waar was je, toen Ik de aarde grondvestte? Vertel het als je inzicht hebt! (Job 38:4). God vraagt dóór: wil Job dan wel eens vertellen hoe de aarde is ontstaan en alles wat daarop leeft? De zee, de sterrenhemel, de wolken, het nijlpaard, de krokodil? Job staat perplex. „Ik leg mijn hand op mijn mond” (Job 39:37). Dit antwoord staat haaks op dat van de moderne wetenschap die overmoedig denkt alles ooit te kunnen verklaren.

Overmoedig
Hendrikse, Kuitert en Ter Linden kozen voor de weg van het verlichte verstand en zijn gezwicht voor de autonome wetenschap. Hendrikse heeft daar nog een flinke scheut postmodernisme bijgedaan. Einstein citerend, menen zij „overmoedig niet alleen de wereld van de goden, maar ook de wonderen achter zich gelaten te hebben.”

De auteur is hoogleraar medische informatica en was eerder rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Reageren aan scribent? goedbekeken@refdag.nl.