Het echtpaar Craig en Janet Parshall heeft zijn belangstelling voor de Reformatie in Groot-Brittannië opnieuw tot uitdrukking gebracht in ”Te vuur en te zwaard”. Speelde hun vorige boek ”Vuurkroon” rond 1550 in Schotland, ”Te vuur en te zwaard” heeft de totstandkoming van de King Jamesbijbel als onderwerp. Het verhaal speelt in het Londen van 1605, als de Schotse koning James I de kinderloze ”Virgin Queen” Elizabeth heeft opgevolgd, waarmee de beide landen verenigd worden onder een protestantse heerser. Deze koning geeft de opdracht een nieuwe Bijbelvertaling te maken.

Andrew Mackenzie, de zoon van hoofdpersoon Ransom uit ”Vuurkroon”, wordt als juridisch adviseur van de koning toegevoegd aan een van de vertaalcomités. Een prachtige taak voor deze overtuigde Schotse christen, maar er doemen allerlei problemen op.

De rechtszaak tegen een aantal rooms-katholieke samenzweerders die probeerden het parlementsgebouw met 26 vaten buskruit op te blazen, wordt gevaarlijk voor Andrew. Een van de verdachten bekent dat hij contact heeft gehad met een onbekende Schot die hem adviseerde over de te gebruiken lonten. Andrew heeft het vermoeden dat het over zijn losbandige broer Philip gaat. Geconfronteerd met Andrews beschuldiging bekent Philip dat dit inderdaad het geval is.

Om problemen te voorkomen zorgt Andrew ervoor dat zijn broer en diens zoon onder een valse naam meereizen met een expeditie die de eerste permanente nederzetting Jamestown in de Nieuwe Wereld gaat opzetten.

Toch is het gevaar voor Andrew niet afgewend. Hij haalt zich de woede van koning James en diens belangrijkste adviseur, Robert Cécil, op de hals door in een vertaalkwestie niet de politieke vertaling van de koning te ondersteunen, maar de eerlijkste vertaling van de grondtekst te kiezen. Als bovendien Cécil steeds meer te weten komt over de contacten van Andrews broer met een van de samenzweerders, wordt Andrew van zijn functies ontheven en is zijn arrestatie aanstaande. De auteur weet deze echter in een boeiende ontknoping af te wenden.

Het verhaal is bijzonder spannend en dat mag een verdienste genoemd worden. Toch blijft het geheel niet in de sfeer van een avonturenroman hangen. Er heeft bij de hoofdpersonen een duidelijke karakterontwikkeling plaats, die er bijvoorbeeld toe leidt dat de gebrouilleerde broers Andrew en Philip zich weer met elkaar verzoenen. De dialogen zijn fris, terwijl het geloof op een natuurlijke en overtuigende wijze een plaats heeft in het leven van de hoofdpersonen.

Zwak is -behalve de wat onduidelijke titel- dat het verhaal aan het einde wordt afgeraffeld doordat de auteur een tijdssprong maakt van dertig jaar en over de latere moeilijkheden van de protestanten in Schotland schrijft. Dat had beter in een nawoord kunnen gebeuren. Het was overigens verhelderend geweest wanneer de schrijvers in een nawoord hadden aangegeven welke personen en zaken uit het verhaal historisch zijn en welke fictief.

Het vertaalwerk van Lisette Camara-van Putten getuigt over het algemeen genomen van ambachtelijk vakmanschap.