Wat opvalt, is dat reformatorische christenen uit reactie aan de andere kant gaan hangen, en daarmee zonder het te beseffen precies hetzelfde doen wat ontkerstende landgenoten ook doen: hemel, aarde en hel ontdoen van hun bezield verband. Uit angst te vervallen in een soortgelijk woordmisbruik durven refo’s immers helemaal geen geestelijk geladen termen meer te gebruiken ter typering van aardse zaken. Alsof de hemel hier op aarde geen voorsmaak kent, en de hel evenzo.Woorden kunnen, zoals gezegd, ook stijgen. Van een laag-bij-de-grondse betekenis krijgen ze dan na verloop van tijd een inhoud met een hoge abstractiewaarde. Niet secularisatie, maar het complexer worden van een samenleving is daar veelal de drijfveer achter.

Neem nu het woord grondrechten. Gisteren stond in de krant dat EU-instellingen in Straatsburg het handvest van de grondrechten hebben ondertekend. Het bleek daarbij te gaan om een document waarin alle burgerlijke, politieke, economische en sociale rechten van (onder anderen) Europese burgers zijn opgetekend. Dat is belangrijk, liet PvdA-Europarlementariër Thijs Berman weten, omdat de EU op het gebied van mensenrechten een voorbeeld voor de rest van de wereld is. Nou, nou, Thijs, is dat niet wat te hoog gegrepen? In Birma hebben ze de afgelopen weken wel iets anders ervaren. Daar konden de folteraars van de geheime dienst ongestoord hun gang gaan, en de EU keek toe. En in China worden duizenden burgers uit hun huisjes gezet om plaats te maken voor de Olympische Spelen, waaraan heel wat sporters uit de EU zullen meedoen.

Tot die EU-grondrechten behoort ook het stakingsrecht, maar India mocht de afgelopen weken rustig zijn gang gaan bij het monddood maken van vakbonden en het vervolgen van hun Nederlandse sympathisanten omdat ze het aandurfden de belabberde werkomstandigheden in de Indiase kledingindustrie aan de kaak te stellen. Dan kijken we als beschaafde Nederlanders even de andere kant op en zwijgen.

Je nek uitsteken, bereid zijn offers te brengen als het gaat om andermans mensenrechten, dáár zit de wereld buiten de EU op te wachten, niet op Europarlementariërs die als mannequins en dressmen op de catwalk laten zien hoe mooi ze zelf alles geregeld hebben.

En dan nog iets. Ruim een maand geleden trokken maar liefst 25.000 landloze Indiërs in een mars naar de Indiase hoofdstad New Delhi. De reden? Grondrechten! Alleen, niet in de zin zoals de EU daar invulling aan geeft, maar gewoon in de basale betekenis: recht op grond, op een stuk land.

De adembenemende economische ontwikkeling in India heeft namelijk een vuile keerzijde: miljoenen arme Indiërs raken hun land kwijt omdat multinationals er hun fabrieken willen neerzetten. Vooral de adivasi, de inheemse bevolking van India, worden als straathonden van hun vaak eeuwenoude gronden weggejaagd. Corrupte ambtenaren claimen het land om het te kunnen doorverkopen of verhuren aan goed betalende ondernemers.

Maar de armen laten het er niet bij zitten. In oktober werden in het oosten van India vier managers van een Zuid-Koreaans bedrijf door dorpelingen ontvoerd omdat die 1600 hectare land hadden geclaimd om er een staalfabriek ter waarde van 12 miljard dollar neer te zetten. Eerder dit jaar, in maart, leidde de poging van de West-Bengaalse deelstaatregering om 9000 hectare land van boeren te ontfutselen, tot een ware veldslag, waarbij zelfs doden vielen.

Intussen is dat nationale conflict om land een signaal van een veel ernstiger diagnose: de economische ontwikkeling en groeiende welvaart in India gaat voorbij aan miljoenen Indiërs. Ze lijden er zelfs onder.

Europese grondrechten als voorbeeld stellen voor de rest van de wereld? Afgezien van de spraakverwarring die roet in het eten gooit, is het een staaltje van grootspraak zolang we niet bereid zijn om bijvoorbeeld de grondrechten van landloze Indiërs aan de kaak te stellen. Blijft dat uit, laat het ondertekenen van zo’n Straatsburgs handvest dan ook maar zitten. Zonde van de tijd.

Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.