Met het aantreden van de nieuwe aartsbisschop heeft de paus iemand aangetrokken die precies past in het profiel dat de bisschop van Rome het meest aanspreekt: erudiet, doorkneed in de kerkleer, zeer toegewijd aan de moederkerk en behoudend in zijn (ethische) opvattingen. Eijk is tweemaal gepromoveerd, eenmaal als arts en eenmaal als theoloog, en geldt als een van de trouwste zonen van de Rooms-Katholieke Kerk binnen het gezelschap van de Nederlandse bisschoppen.Er leven binnen de gereformeerde gezindte valide bezwaren tegen de RK-Kerk. Toch heeft de nieuwe aartsbisschop binnen de orthodox-protestantse wereld krediet vanwege zijn duidelijke standpunten in ethische kwesties. Die kwamen vaak overeen met hetgeen binnen reformatorische kringen gedacht wordt.

Eijk was actief binnen de prolifebeweging als bestuurslid van het Nederlands Artsenverbond en de juristenvereniging Pro Vita. Ondubbelzinnig wijst hij abortus en euthanasie af.

Evenzo weigert hij mee te gaan met de maatschappelijke tendens om homofiele relaties gelijk te stellen aan het huwelijk. De kritische kanttekeningen die hij in zijn colleges aan de priesterseminaries van Roermond en van Den Bosch had gemaakt, kwamen hem bij zijn aantreden in 1999 als bisschop duur te staan.

De kerkhistoricus Van Schaik publiceerde uit collegedictaten de uitspraken van Eijk en drukte de theoloog daarmee het stempel van ”inquisiteur” op. Zelfs het openbaar ministerie vond het nodig een onderzoek te starten om te zien of er sprake was van discriminatie. Dat liep met een sisser af, maar Eijks naam was voorgoed synoniem voor ”aartsconservatief en star”.

Juist de hetze die de progressieve lobby en de media tegen Eijk voerden, versterkten binnen orthodox-christelijke kring de sympathie voor deze bisschop. En begrijpelijk, met Eijk ervaren reformatorische christenen de toenemende intolerantie jegens Bijbelse standpunten op ethisch terrein.

Dat alles neemt echter niet weg dat het goed is de grens tussen Rome en de Reformatie goed in acht te nemen. Bisschop Eijk is een trouw dienaar van de paus. Dat maakt dat er fundamentele verschillen zijn en blijven als het gaat om de leer van zonde en genade, om het gezag van de Bijbel ten opzichte van dat van de paus en de traditie, om de gedachte dat er buiten de (roomse) kerk geen zaligheid is te verkrijgen.

In een wereld waarin religie vooral moet dienen om mensen een goed gevoel te geven, wordt steeds meer gezocht naar hartelijke overstemming, waardoor de leerverschillen naar de achtergrond verdwijnen. Binnen behoudende protestantse kringen, die zich vanouds bewust waren van de gevaren van Rome, is er de laatste jaren sprake van een groeiende sympathie voor rooms-katholieke medechristenen. De pennenvruchten van bijvoorbeeld kardinaal Simonis vonden aftrek in de gereformeerde en de evangelische wereld. Zij ervoeren met hem de oecumene van het hart.

De nieuwe aartsbisschop zal op dit punt bij protestanten minder herkenning oproepen. Hij denkt niet alleen op medisch-ethisch terrein conservatief, maar is dat ook als het gaat om de leer aangaande de kerk. Daardoor zullen de scheidslijnen met de Reformatie meer zichtbaar worden. Eijk zelf zegt waar nodig de confrontatie niet te schuwen. Als hij dat op het terrein van de kerkleer waarmaakt, kan hij protestanten die toenadering zoeken tot Rome de ogen openen.