Tegelijkertijd wordt de WW zodanig aangescherpt dat ze sneller een baan moeten accepteren, ook al is de functie slechter betaald dan hun uitkering.Dat hebben minister Donner en staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken donderdag bekendgemaakt. Donner zei dat hij het zich „niet kan permitteren om achterover te leunen” nu er een recordaantal vacatures is terwijl nog een grote groep mensen afhankelijk is van een uitkering.

Donner stelde dat oorspronkelijk rekening was gehouden met een banenplan van werkgevers om de komende drie jaar 200.000 langdurig werklozen aan werk te helpen. De werkgevers hebben echter hun plan ingetrokken, omdat het kabinet voorlopig het ontslagrecht niet wil versoepelen.

Volgens de CDA-minister moet nu blijken of tegenstanders van een versoepeling van het ontslagrecht, zoals vakbonden en coalitiegenoten PvdA en ChristenUnie, gelijk hebben. Zij roepen dat er genoeg banen zijn om ook gehandicapten, ouderen en langdurig werklozen aan de slag te krijgen en te houden.

De werkgevers reageren teleurgesteld. VNO-NCW vindt het „rieken naar de klassieke arbeidsvoorziening en die heeft in het verleden nooit iets opgeleverd.” Een zegsman stelt dat er geen samenhangend plan ligt dat de steun heeft van de werkgevers. MKB-Nederland vindt alleen loonkostensubsidie onvoldoende en meent dat de overheid ook aan scholing moet bijdragen. „Van de 200.000 is 90 procent niet geëquipeerd voor banen in het bedrijfsleven.”

De vakcentrales FNV en CNV zijn wel positief over de loonkostensubsidie. De aanscherping van de WW kan volgens CNV-voorman Paas goed uitwerken, maar ligt wel gevoelig.

Uitkeringsinstituut UWV bepaalt straks of voor een WW’er loonkostensubsidie nodig is. Voorwaarde is dat de werkloze een reguliere vacature vervult en er uitzicht is op een gewone aanstelling. De werkgever krijgt maximaal een jaar hoogstens de helft van het minimumloon vergoed.

Donner wil ook dat er zo min mogelijk langdurig werklozen bijkomen. Circa 80 procent van de WW’ers vindt binnen een halfjaar werk, maar daarna wordt het steeds lastiger. Daarom moeten vanaf 1 juli 2008 mensen na een halfjaar voortaan ook een functie onder hun opleidingsniveau accepteren. Na een jaar moeten WW’ers zelfs een baan accepteren die minder betaalt dan de uitkering. Het verschil wil Donner tijdelijk aanvullen. Ook mogen mensen die hun baan weer verliezen, terugvallen op hun oude WW-uitkering.

Verder zet Aboutaleb een plan van zijn voorganger Van Hoof door om mensen in de bijstand met behoud van uitkering in zogeheten participatiebanen te laten werken. Hij wil wel regelen dat mensen extra worden beloond voor hun werk en minimaal één werkdag naar school gaan. Maar FNV en CNV zijn hierover niet te spreken. FNV-bestuurster Wilna Wind spreekt van „de miskleun van Aboutaleb.”