De ondertitel van het nieuwste boek van ds. P. Vermaat -”Mediteren onderweg”- geeft de bedoeling ervan prima weer. ”Met de apostelen op pad” is een boek voor onderweg. Het is tegelijkertijd een meditatief boek, dat helpt bij het overdenken van het toekomende leven. Het toekomende leven wordt in de Bijbel vaak getekend met beelden die zijn ontleend aan de stad Jeruzalem. Ds. Vermaat schaart zich met dit boek in deze Bijbelse traditie, door de reis waartoe hij uitnodigt te schetsen aan de hand van reiservaringen in het Bijbelse land.

De apostelen worden levensecht getekend in hun relatie tot de Meester die hen riep in Zijn dienst en tot hun taak. Met deze roeping begint de schrijver. Hij opent met de vraag: „Is er nog wel roeping?” Er weten er zich maar weinigen geroepen tot het ambt en steeds minder mensen weten zich geroepen door de kerkklok. Er moet bij ons iets veranderen voordat we de roepstem van Jezus weer echt gaan horen en er in ons hart ook iets bij gaan voelen.

In dit boek wil ds. Vermaat dat eens grondig nagaan. Hoe ging dat in Jezus’ dagen, hoe kwam Hij aan Zijn discipelen? De schrijver speurt eerst naar het begin van de roeping en neemt de lezer dan mee naar de berg waarop Jezus bad. Daar begon het.

Beelden
In het tweede hoofdstuk introduceert de schrijver een tweede invalshoek voor de meditatie. Hij laat beelden zien die kunstenaars en theologen van de apostelen hebben gemaakt. Dat is niet zonder gevaar, zoals al heel vroeg in de kerk duidelijk is geworden. Maar het slechte gebruik heft het goede niet op. Schilderen en beeldhouwen is immers een gave van God, betoogde Calvijn. Het vergoddelijken en verheerlijken van apostelen mag geen oogmerk zijn, we moeten hen navolgen als de voorgangers in het geloof.

Een derde hoofdstuk presenteert de volgelingen van Jezus: een twaalftal, verbonden met Israël en de kerk der eeuwen. Hoe was hun opleiding en wat ondervindt een getuige of martelaar bij het navolgen van de Gekruisigde? De hoofdstukken die volgen brengen de twaalf in beeld. Dat gebeurt in de volgorde die het beroemde werk van Leonardo da Vinci (”Het Laatste Avondmaal”) aangeeft. Jezus zit in het midden, met aan Zijn linkerhand Jakobus en aan Zijn rechterhand Johannes en zo steeds verder, tot Bartholomeüs de reeks afsluit.

Het is een echt meditatief boek. Ik las het tijdens een veertiendaagse reis en dat is eigenlijk een te korte tijdsspanne voor een dergelijk boek. Ieder hoofdstuk heeft een aantal onderdelen. Daarboven wordt steeds een Bijbelwoord of een aantal Bijbelwoorden genoemd. Daarna volgen korte stukjes tekst. Deze leeseenheden geven goede aanleiding tot meditatie. Zo kan het boek helpen bij de dagelijkse overdenking. Daarom zou het fijn zijn geweest als de schrijver bij ieder stukje ook een Bijbelgedeelte had aangegeven. Ik heb de stukjes niet geteld, maar denk dat het boek wel een reis van een jaar aankan.

Goudmijn
De schrijver neemt ons vaak mee op reis door Israël, maar laat ons ook delen in zijn domineesreis van veertig jaar. Hij durft zijn boek een goudmijn aan meditatief materiaal te noemen waarin we naar hartelust mogen delven. Dat brengt me tot een minpuntje. Op sommige plaatsen springt de auteur nogal eens van de hak op de tak. Zo gaat hij van de Judaskus naar de broederkus. Daartussen worden we via de Matthäus Passion en een grote schilder als Giotto en de kerkvader Tertullianus geleid tot een verrassende ervaring in een Oost-Europese protestantse gemeente. Meditatie heeft ook rust in het denken nodig. En zo wordt men wel erg veel kanten opgeleid.

Dit neemt mijn waardering voor het boek niet weg. Ik zou het hartelijke willen aanbevelen en hoop dat de Bijbelse meditatie erdoor wordt ondersteund en verdiept.

Intussen is er een tweede deel aangekondigd waarin een schat aan beeldmateriaal is verzameld.