De Liberale Partij van de conservatieve regeringsleider verloor haar meerderheid in het 150 zetels tellende parlement in wat de op één na grootste politieke aardverschuiving in het Australië van na de Tweede Wereldoorlog lijkt te zijn.In een op televisie uitgezonden overwinningstoespraak zei de leider van Labor, Kevin Rudd, dat de Australiërs ervoor hebben gekozen de blik op de toekomst te richten. Rudd treedt waarschijnlijk komende week al aan als premier.

De overwinning van Labor betekent een nederlaag voor zittend premier John Howard, die zijn verlies inmiddels heeft aanvaard. Howards verlies kan echter vernederende vormen aannemen, omdat hij zelfs zijn eigen parlementszetel -die hij al sinds 1974 bezet- dreigt kwijt te raken. Zijn district in de buitenwijken van Sydney is een van de districten waar de regerende Liberale Partij dreigt te verliezen.

Howard is de op een na langst zittende premier in de Australische geschiedenis. De conservatieve leider -die Australië met zijn onwrikbare steun voor de Amerikaanse invallen in Afghanistan en Irak een nieuw imago in het buitenland opbouwde en in eigen land een reeks economische en arbeidshervormingen doorvoerde- had al aangegeven hoe dan ook over twee jaar met pensioen te gaan.

Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne ging de aandacht voornamelijk uit naar de economie, de gezondheidszorg, het onderwijs en de impopulaire arbeidshervormingen van Howard, waardoor werknemers volgens critici veel van hun rechten zijn kwijtgeraakt. Een belangrijke onderliggende factor is echter het aantreden van een nieuwe generatie.

„Dit land snakt naar nieuw leiderschap”, zei Rudd, een 50-jarige oud-diplomaat die vloeiend Chinees spreekt en een „onderwijsrevolutie” en supersnelle internetverbindingen voor alle Australiërs heeft beloofd. Rudd had al bijna een jaar lang een stevige voorsprong op Howard in de peilingen.

De oppositieleider heeft toegezegd het Kyotoverdrag te zullen ratificeren en wil de uitstoot van broeikasgassen voor 2050 met 60 procent verminderen. Howard, die pas sinds kort het probleem van klimaatsverandering erkent, weigert een verdrag over klimaatsverandering te tekenen zolang China en India niet meedoen en wilde pas na de verkiezingen een doelstelling voor de vermindering van broeikasgassen bekendmaken.

Rudd zegt dat hij 550 man Australische gevechtstroepen uit Irak zal terugtrekken. Ongeveer 1100 militairen zouden dan in het land achterblijven voor met name beveiligingstaken. Howard wilde de soldaten in Irak houden zolang als nodig is. Onder Rudd zal het Australische buitenlandse beleid, behalve ten aanzien van Irak en klimaatsverandering, waarschijnlijk niet sterk veranderen.

Tijdens de campagne zette Howard in op het verleden. Hij eiste de verantwoordelijkheid op voor zeventien jaar onafgebroken economische groei en waarschuwde voor het team van Rudd, dat volgens Howard de voorspoed niet zal kunnen behouden. „Als je gelooft dat Australië de goede kant op gaat, zet dat dan niet op het spel door van regering te veranderen”, zei Howard in een oproep aan kiezers.

Howard is, na vier verkiezingsoverwinningen op rij en meer dan elf jaar aan de macht te zijn geweest, een van de succesvolste politici van Australië. Zijn succes begint hem nu op te breken. „De heer Howard heeft zijn houdbaarheidsdatum bereikt”, luidde vrijdag een commentaar in The Daily Telegraph, de favoriete krant van Howard.