Misschien was het de kater van de Grote Donorshow van omroep BNN, waardoor Van Miltenburg met dit voorstel kwam. Het typeert hoe krampachtig er gezocht wordt naar oplossingen voor het donortekort.Dat bevreemdt niet, want het aanbod aan organen neemt nog steeds af. Er staan duizend mensen op de wachtlijst voor een nier en vorig jaar overleden er 95 mensen die op die wachtlijst stonden. Kennelijk schieten de campagnes om orgaandonoren te werven tekort.

Het voorstel dat de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) gisteren deed, klinkt heel wat serieuzer dan het plan van Van Miltenburg. De RVZ komt met de suggestie om een financiële prikkel te verbinden aan orgaandonatie. In het rapport van de RVZ komen tal van mogelijkheden aan de orde. Die variëren van een cadeautje wanneer iemand zich registreert en een gratis paspoort tot een hogere plaats op de wachtlijst voor een orgaan. Aan de verschillende opties kleven telkens bepaalde nadelen. Wat doe je als iemand zich eerst registreert, maar na het ontvangen van het cadeautje weer laat uitschrijven? Lokt die hogere plaats op de wachtlijst niet strategisch gedrag uit van mensen die vanwege hun gezondheidstoestand geen organen kunnen afstaan, maar juist graag in aanmerking willen komen voor donatie? Ook het belonen van nabestaanden of het vergoeden van begrafeniskosten stuit op bezwaren.

Uiteindelijk stelt de RVZ voor om juist mensen te belonen die al tijdens hun leven een nier willen afstaan om anderen te helpen. De gezondheidseffecten daarvan voor de donor zijn op de lange termijn nauwelijks nadelig meer, dus dat hoeft geen bezwaar te zijn.

Toch gaf het CDA gisteravond meteen aan dat het niets voelt voor dit plan. Mensen via financiële prikkels aanzetten tot nierdonatie roept direct het schrikbeeld op van orgaanhandel, een verwerpelijke praktijk waarbij mensen louter uit armoede hun organen tegen betaling ter beschikking stellen.

Het is echter van belang de discussie over het donortekort zuiver te houden. Ook de RVZ distantieert zich van illegale handel of zwarte markten waar organen verhandeld worden. Door internationale handel tegen te gaan en de verdeling van organen eerlijk te laten verlopen, zijn misstanden te voorkomen. Bovendien is de voorgestelde vergoeding, levenslange verzekering voor ziektekosten, enerzijds substantieel, maar tegelijkertijd weer niet overdreven en bovendien keurig gespreid in de tijd en gerelateerd aan zorgkosten.

Bezwaar blijft dat dit voorstel de gedachte voedt dat organen handels-(is0(

waar zijn. Dat is in tegenspraak met het begrip donatie. Een alternatief als het geenbezwaarsysteem suggereert echter dat organen collectief bezit zijn en dat is minstens zo verwerpelijk. Zolang er geen betere voorstellen zijn voor het terugdringen van het tekort, verdient het RVZ-rapport serieuze bestudering.