De AEX daalde maandag met 13,35 punten (4,3 procent) tot 294,72 punten, het laagste niveau sinds januari 1997. Dinsdagmorgen stond de index alweer in de min. Grote boosdoener was Wall Street. Daar daalde de Dow Jones-index maandag met 113 punten (1,43 procent) tot 7872 punten. De technologie-index Nasdaq zakte 36 punten (3 procent) tot 1184 punten. De Nasdaq kwam daarmee uit op het laagste niveau in zes jaar.

Op de internationale beurzen ziet het er evenmin goed uit. De Duitse DAX-index zakte maandag door de grens van 3000 punten, ook al voor het eerst sinds 1997. De Japanse Nikkei-index bereikte deze week het laagste niveau in achttien jaar.

Analisten zijn er niet gerust op. De stemming op de effectenbeurzen krijgt weinig rugwind. De dreigende oorlog met Irak, stijgende olieprijzen, economisch herstel dat nog steeds uitblijft: het zijn allemaal factoren die slecht voor het vertrouwen zijn. Beleggingsstrateeg J. van Duijn van Robeco, die eerder dit jaar nog een opleving van de beurskoersen voorspelde, meldt nu dat de somberheid langer aanhoudt dan hij had gedacht. Volgens hem is de neergang op de beurzen de langste sinds de Tweede Wereldoorlog.

De daling van maandag is een nieuwe mijlpaal in een trend die twee jaar geleden is begonnen. September 2000 piekte de AEX tegen de 700 punten. Voorjaar vorig jaar passeerde de index de 600 punten, een halfjaar later de 500 punten, dit voorjaar de 400 punten en maandag doorbrak de index de 300 punten.

Bijna geen enkel bedrijf is gespaard gebleven. Vergeleken met een halfjaar geleden staan alle koersen in de AEX op verlies. Gemiddeld verdween ruim 44 procent van de waarde. Grootste verliezers zijn de automatiseerders CMG en Getronics, die in een halfjaar elk 85 procent van hun beurswaarde in rook zagen opgaan.

Sinds september vorig jaar zijn er maar twee stijgers. Wie een jaar geleden aandelen van KPN of DSM heeft gekocht, heeft flink verdiend. De koers van KPN is sindsdien 70 procent gestegen, die van DSM 34 procent.

De vraag waar de daling eindigt, houdt velen bezig. Niemand lijkt een helder antwoord te hebben. Technisch analist R. Tostrams gaat ervan uit dat de AEX richting de 200 punten zakt. Volgens hem heerst er paniek onder de aandeelhouders. Fortis-beleggingsexpert R. Sturm was eind vorige week optimistischer en voorziet juist een opleving op korte termijn. Beleggers „overdrijven naar beneden”, is zijn mening. Fundmanager Van Rijn van Robeco America houdt het op een „doormodderscenario.”

De dalende aandelenkoersen hebben direct invloed op het vermogen van pensioenfondsen. Die zien hun financiële buffers slinken. Stijging van de premies is het gevolg, wat ten koste gaat van het nettosalaris van werknemers. Huiseigenaren met een beleggingshypotheek kunnen een hogere eindschuld overhouden. Ook de bestedingen van beleggende consumenten worden geraakt door de aanhoudende koersdalingen.

Door al het slechte nieuws steken beleggers hun geld liever in obligaties. Volgens analisten die naar de fundamenten van de economie (daadwerkelijke winst- en andere economische ontwikkelingen) kijken, zijn aandelen daardoor goedkoop geprijsd. Volgens het interne rekenmodel van de Amerikaanse centrale bank, de Fed, zijn koersen op de Amsterdamse beurs ruim 50 procent ondergewaardeerd. Niemand die zich op dit moment lijkt te storen aan deze vormen van informatie.