In Putumayo en andere afgelegen regio’s in Colombia lijkt nog altijd geen kruid gewassen tegen de teelt van coca, de tropische plant waaruit het basisingrediënt van cocaïne wordt gewonnen. Het Colombiaanse leger en Amerikaanse specialisten zijn onophoudelijk in de weer om cocaplantages vanuit de lucht met herbiciden te besproeien, en toch wordt de totale oppervlakte waarop het onheilbrengende gewas in Colombia wordt gekweekt nog altijd op 145.000 hectare geschat. Zeker 200.000 boeren zouden er de kost mee verdienen.

Er is een alternatief voor die ”war on drugs”, en dat bestaat erin de cocaboeren aan te zetten over te schakelen op alternatieve teelten waarmee ze ook hun brood kunnen verdienen. Colombia trekt voor die projecten veel minder geld uit dan voor de militaire aanpak van het probleem, maar dat neemt niet weg dat er ook in die richting heel wat wordt ondernomen. Het gaat alleen allemaal heel moeizaam. Er is veel tijd en inzet nodig om via voorlichtingscampagnes, opleidingen, gunstige kredietverstrekking en infrastructuurwerken andere teelten ingang te doen vinden in arme streken die helemaal afgestemd zijn geraakt op het makkelijke geld dat door de cocateelt binnenkomt.

Maar dat het mogelijk is, bewijst bijvoorbeeld de teelt van palmharten in Putumayo. Jorge Yoria, de zaakvoerder van de onderneming Agroamazonia die het palmhartenproject coördineert, geeft toe dat de teelt van coca diepgeworteld is in de cultuur van de regio. „Maar veel producenten realiseren zich hoeveel schade de teelt aanricht en willen omschakelen”, zegt hij.

Agroamazonia werd in de zomer van 2001 opgericht door zes verenigingen van cocaboeren, die vervangingsovereenkomsten hadden ondertekend in het kader van het Plan Nacional de Desarrollo Alternativo (Plante). Boeren die hun cocavelden omzetten in palmitoplantages, zullen volgens de onderneming vanaf het derde jaar per hectare en per jaar ongeveer 1000 euro verdienen. De kosten voor het onderhoud van de plantages zouden 350 euro per jaar en per hectare bedragen - vooral in het begin vragen de planten veel zorg, en in een regenrijk gebied als Putumayo dreigen er ook veel ziektes. De teelt van coca is veel eenvoudiger. „Maar het grootste voordeel is dat de palmitoproducenten baas zijn over hun eigen plantage en zeker kunnen zijn van de afzet”, stelt Yoria.

Agroamazonia laat nu al op ongeveer 350 hectare de kleine palmsoort Bactris gasipaes telen waaruit de palmito’s worden gehaald. De palmharten bestaan uit de basis van nog niet ontrolde bladeren in het midden van de plant. Als de aanplant vijftien tot achttien maanden oud is, kan er een eerste keer worden geoogst. De palmharten moeten uiterlijk 24 uur na de oogst worden ingeblikt of op een andere manier verwerkt zijn, om bederf tegen te gaan. In Putumayo zorgt Agroamazonia voor de verwerking en het inblikken. Een blik palmharten van 1,5 kilo kost in Bogotá 1 à 2 euro.

Maar de totale productie van Agroamazonia wordt tegenwoordig opgekocht door de Franse supermarktketen Carrefour, die de palmharten in Europa aan de man brengt. De kwaliteitsvereisten van Carrefour zijn rigoureus: alleen palmharten met een lengte tussen de 8 en 10 centimeter komen in aanmerking, en ook kleur, smaak, vezeligheid en stevigheid moeten goed zitten. Agroamazonia hoopt tegen 2004 450 producenten onder contract te hebben en daardoor ook de huidige productie van 60.000 blikken per jaar te verdubbelen.