Binnen de Europese Unie is opgelucht gereageerd op het vertrek van Kaczynski. De premier en zijn tweelingbroer, president Lech Kaczynski, hebben zich de afgelopen twee jaar in Brussel immers onmogelijk gemaakt. Niet alleen inhoudelijk vanwege hun weinig constructieve opstelling -terwijl Polen wel rijkelijk profiteert van vele miljarden EU-steun- maar ook verbaal, gezien hun soms extreme uitlatingen. Een uitspraak dat Polen zonder de Tweede Wereldoorlog 66 miljoen inwoners zou hebben gehad in plaats van de huidige 38 miljoen en op grond daarvan meer zeggenschap binnen de Unie zou moeten hebben, is natuurlijk te bizar voor woorden.Dat ook de regering van buurland Duitsland na de stembuszege van Tusk opgelucht ademhaalt, is eveneens goed te begrijpen. Het valt met name de regering-Kaczynski aan te wrijven dat de betrekkingen tussen Warschau en Berlijn in twee jaar tijd tot een absoluut dieptepunt zijn gedaald.

Ook veel Polen zijn opgelucht dat Kaczynski het veld heeft geruimd. De verbeten strijd van de regering tegen de corruptie heeft voor een flinke tweedeling in de samenleving gezorgd. Diezelfde Polen lijken overigens alweer heel snel de aanleiding voor die schoonmaak te zijn vergeten: een door en door corrupt politiek systeem, dat de regering-Kaczynski in 2005 erfde van een cynisch geworden linkse, postcommunistische elite.

Kaczynski heeft het bij de verkiezingen trouwens lang niet zo slecht gedaan als velen in de EU graag geloven. Ondanks de nederlaag van PiS boekte de partij een stemmenwinst van ruim 5 procent ten opzichte van twee jaar geleden - een unicum voor Polen, waar sinds 1989 zittende regeringen bij nieuwe verkiezingen altijd werden weggevaagd. Bovendien wist de gehaaide Kaczynski de kiezers in te lijven van het populistische Samoobrona en de ultraroomse LPR, die niet meer in het nieuwe parlement zullen zijn vertegenwoordigd. Met ruim 32 procent van het electoraat achter zich blijft PiS een factor van betekenis.

Daar hoeven we niet rouwig om te zijn. Kaczynski heeft namelijk ook zijn verdiensten. Zijn regering was het die zich in de EU onverbloemd durfde uit te spreken tegen de heersende doodscultuur van het postchristelijke Europa. Kaczynski en de zijnen hadden geen boodschap aan abortus, euthanasie of homohuwelijk en schroomden niet man en paard te noemen. Rooms-katholiek of niet, veel zich christelijk noemende politici elders in Europa zouden hier nog wat van kunnen leren. Het was dan ook deze houding -en niet alleen het gebrek aan samenwerking- die de ergernis van de Europese elite opwekte.

Intussen moet het verlichte Europa zich niet al te snel rijk rekenen. Met name de toon zal onder een PO-regering anders worden, niet de standpunten. Inhoudelijk zit het Burgerplatform op dezelfde lijn als PiS. Dat blijkt wel uit het stemgedrag van PO in de Sejm, het Poolse parlement, over de afgelopen twee jaar. Vanuit de oppositie steunde de partij de harde opstelling van de regering-Kaczynski tegenover Brussel.

De partij van Tusk is zeker niet te vergelijken met wat in West-Europa conservatief en liberaal heet. Ook ten aanzien van de wetgeving op het gebied van ethiek wenst PO geen veranderingen. Hopelijk houdt Tusk zich aan deze belofte, zodat Polen ook in de toekomst zijn rol van luis in de Europese pels blijft vervullen. Zo niet, dan zien we Jaroslaw Kaczynski graag terug als premier.

Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.