In groentefabriek El Navarrico staan zo’n twintig dames in witte jassen en met witte petten op eensgezind achter de lopende band. Ze zorgen ervoor dat een nieuwe voorraad rode pepers en gemengde groenten zijn weg kan vinden naar restaurants en delicatessenzaken in heel Spanje. Een deel van de producten die hier in potten en blikken verdwijnen, gaat de grens over naar Engeland, Frankrijk en Italië.Belen Mencia is enigszins een vreemde eend in de bijt van deze fabriek op een bedrijventerrein in San Adrián. De kwaliteitsbewaker werd als enige van buitenaf aangetrokken voor het familiebedrijf, dat ruim vier decennia geleden met het inblikken van tomaten van start ging. De basis ligt in de kelder van de woning van de oprichters, Amalia Herce en haar man José Salcedo. Na een gestage groei werd tien jaar geleden een nieuw fabriekspand in gebruik genomen.

Mencia somt een lijst op van meer dan vijftig producten die hier worden verwerkt, zoals asperges (afkomstig van de vruchtbare velden rond de rivier de Ebro), tomaten, champignons, artisjokken, prei, aardappels, linzen en kekers (kikkererwten). De kok die met ingrediënten van El Navarrico een bord met vlees of vis van groenten en kruiden moet voorzien, hoeft niet bang te zijn voor een eenzijdig menu.

In de maanden september tot en met november ligt de nadruk op het verwerken van rode pepers, volgens Mencia een beroemd product uit Navarra. In San Adrián worden ze in kleine tractors met laadklep aangevoerd, handmatig schoongemaakt en vervolgens gebrand. Het etiket dat de dames aan het eind van de productieketen met eigen hand op de verpakking bevestigen, geeft aan dat het om een natuurlijk product gaat.

Druivenoogst
Ook op het gebied van wijn heeft Navarra de culinair geïnteresseerde bezoeker iets te bieden. In toenemende mate buit de regio dit aspect toeristisch gezien uit. Zo is in Olite, royaal omgeven door wijngaarden, sinds vier jaar een wijnmuseum te vinden. Het belicht met woord (Spaans, Frans en Engels) en beeld onder meer de productie van wijn vroeger en nu. Een thema als de smaak van de drank wordt eveneens uitgewerkt, op een manier die ook kinderen weet te boeien.

Hoe informatief een dergelijk museum ook is, wie echt wil kennismaken met de Spaanse wijnproductie moet om te beginnen tussen de druiventrossen bivakkeren. In het zuidelijke deel van Navarra springen tientallen fraai gelegen wijngaarden in het oog. In de meeste worden de vruchten tegenwoordig machinaal geoogst, wat een minder fraai plaatje oplevert dan dat van noeste arbeiders die in de brandende zon de handen uit de mouwen steken. Ook hier gaat efficiency boven idylle.

Op verschillende plaatsen zijn de druivenplukkers echter nog te vinden. Meer dan eens zijn het gebruinde zigeuners die op deze manier een boterham verdienen. Jongeren vanaf veertien jaar -zij zijn niet meer leerplichtig- doen volop mee, zo blijkt in Eslava, waar bakken vol geplukte blauwe duiven op verwerking wachten. Jammer dat de taalbarrière een gesprek met de vriendelijk ogende plukkers onmogelijk maakt.

Wijnproducent
De coöperatie San Martin -tien werknemers- is een van de zeven wijnproducenten in Olite. De zaak is aangesloten bij de vorig jaar officieel gelanceerde ”Ruta del vino”. Diverse aan dit initiatief deelnemende wijngaarden, uiteenlopend van groot en modern tot klein en traditioneel, heten eveneens bezoekers welkom.

Wie in San Martin langs de hoge wijntanks loopt, voelt zich een nietig mens. Elke tank is goed voor 50.000 liter. In een uur tijd kan de inhoud voor 6000 flessen worden geproduceerd. Op jaarbasis levert San Martin zo’n 3,4 miljoen liter af, vertelt wijnmaker Gontalo Celayeta, die de taak heeft het productieproces te controleren.

In een andere hal staat het eindproduct klaar voor de handel: witte wijn, rode wijn, rosé. Navarra is als wijnstreek vooral beroemd vanwege de laatste soort, zegt Celayeta. Niet alleen Spanjaarden genieten ervan, ook Nederlanders, Duitsers, Engelsen en Amerikanen schenken volgens hem graag een glaasje van het importproduct in. Meer kan de drukbezette procesbewaker er niet over zeggen. Met grote passen beent hij de fabriekshal weer in om een haperende machine aan de praat te krijgen.

Meer informatie: www.rutadelvinodenavarra.com (Spaanstalig); www.turismo.navarra.es (Spaans- en Engelstalig).