„Les voor Urk: Dit kan en mag niet”
LEEUWARDEN/URK - In de Urker visfraudezaak regende het woensdag vonnissen. Maar liefst 26 bedrijven en personen uit de vissector werden veroordeeld tot werkstraffen en boetes. „Dit kan en mag niet.”
„Verdachte heeft op grote schaal de controle op het handhaven van de regelgeving bemoeilijkt, overbevissing in de hand gewerkt en de concurrentiepositie van andere vissers, veilingen en handelaars die zich wel aan de regels hielden, verzwakt.”Zo klonk het gisteren meerdere keren uit de mond van mr. Severein, de voorzitter van de rechtbank in Leeuwarden. Hij had 2,5 uur nodig om alle 27 vonnissen in de Urker visfraudezaak voor te lezen.
Vishandelaren, vissers en de Visafslag Urk hebben volgens de rechtbank tussen 2002 en 2005 fraude gepleegd door onder andere schol als schar te verkopen. De hoogste geldboete in de strafzaak werd met 130.000 euro opgelegd aan de Urker visafslag. De hoogste werkstraf kreeg de 46- jarige Barend H. Hij moet een taakstraf van 200 uur uitvoeren omdat hij als marketingmanager van de visafslag aan de fraude meewerkte. Het visbedrijf Urk Export werd als enige verdachte vrijgesproken.
De opgelegde straffen liggen behoorlijk lager dan de eisen van de officier van justitie. De rechtbank deed dit omdat een aantal fraudezaken niet is bewezen of niet op de tenlastelegging stond. Bovendien gaat het in de wel bewezen zaken om economische delicten waar, volgens mr. Severein „geen grote risico’s voor individuele personen aan kleefden.”
Toch is het openbaar ministerie tevreden met de uitspraak. „De rechter is het met ons eens dat er door de verdachten strafbare feiten zijn gepleegd”, aldus een woordvoerder.
Directeur Teun V. van de Urker visafslag wil niet op het vonnis reageren. „We beraden ons op de uitslag.” Mogelijk gaat V. in hoger beroep, omdat hij tijdens het proces stelselmatig volhield geen frauduleuze handelingen te hebben verricht. Volgens de rechtbank heeft de visafslag de „zorgplicht” om aangelande vis te wegen en te veilen.
Burgemeester J. Kroon van Urk is opgelucht dat de straffen mild zijn uitgevallen. „De verhoudingen waren zoek toen de officier van justitie met eisen van een jaar cel of meer kwam.” Kroon noemt het terecht dat er tegen de fraude is opgetreden. Zijn voorganger, Schutte, moest het veld ruimen na een veroordeling in de fraudezaak.
Het overgrote deel van de Urker bevolking is afhankelijk van de visserij. De visserijsector staat al enige tijd onder druk door vangstbeperkingen en hoge olieprijzen. Sommige verdachten stelden daarom fraude te hebben gepleegd.
Ds. R. Kok, predikant van de christelijke gereformeerde Maranathakerk in Urk, schreef enkele weken geleden in zijn kerkblad „of de Heere uitkomst wil geven in de hachelijke situatie van hen die maar met moeite kunnen blijven varen.”
Desgevraagd zegt de predikant begrip te hebben voor de lastige situaties waarin de visserij soms verkeert. „De vrijgevochten Urkers gaan op zoek naar de mazen in de wet. De overheid is ook zeker niet brandschoon, denk aan abortus en euthanasie. Tegelijkertijd: als we christen willen zijn is het terecht de vinger te leggen bij zaken die niet juist zijn. Wat fout is, is fout. Daarover moet schuld worden beleden.”
Eind jaren tachtig werd vanwege gesjoemel in de visserij in de christelijke gereformeerde Maranathakerk de viering van het heilig avondmaal uitgesteld. Een dergelijke stap is nu niet nodig, vindt ds. Kok. „Er was toen een veel groter deel van de gemeenschap bij de misstappen betrokken.”
De predikant zegt zijn gemeenteleden aan te spreken op hun verantwoordelijkheden is de visserijsector. „Ze geven toe dat er fouten zijn gemaakt en dat er is gezondigd tegenover de Heere.” Ds. Kok hoopt dat de visserijgemeenschap een les trekt uit deze affaire: „Dit kan en mag niet.”
De Europese Unie wil illegaal vissen strenger gaan straffen. De boetes moeten hoger en bij ernstige en opzettelijke overtredingen van de regels moeten ook zwaardere straffen gelden. De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, zal daarvoor volgende week voorstellen doen, aldus het NOS Journaal gisteren.
De Commissie wil dat de 27 EU-landen als signaal voor de ernst van de delicten afspreken maximumstraffen van twee jaar of hoger te gaan hanteren. Behalve de gevangenisstraffen stelt de Commissie ook voor de maximale boetes te verhogen: tot 750.000 euro voor ernstige criminele overtredingen.
Raadslid SGP veroordeeld
Een van de veroordeelden in de visfraudezaak is het Urker SGP-raadslid J. K. De 56-jarige politicus en vishandelaar kreeg een werkstraf van zestig uur en twee maanden voorwaardelijke celstraf. Zijn bedrijf moet 25.000 euro boete betalen.
K. stapte uit de gemeenteraad van Urk toen het strafrechtelijk onderzoek naar de visfraude plaatsvond. Hij werd echter in maart 2006 als lijstduwer met 838 voorkeurstemmen in de raad herkozen.
K. wil zelf niet reageren op het vonnis. Of de veroordeling gevolgen heeft voor zijn raadslidmaatschap is nog niet te zeggen. Burgemeester J. Kroon van Urk ziet geen bezwaar. „Hij geniet het vertrouwen van een groot deel van de bevolking.”
De Urker gemeenteraad telt zeventien leden en vier fracties: ChristenUnie, SGP, CDA en Unie Gemeentebelangen. De SGP heeft vijf zetels. Voorzitter T. Pasterkamp van de SGP-kiesvereniging in Urk reageert gelaten: „We hopen dat hij een wijze beslissing neemt.”
De lokale SGP is over de netelige kwestie in gesprek met het hoofdbestuur van de SGP. „We doen geen stappen zonder hen.” Volgens Pasterkamp ligt de zaak moeilijk omdat de veroordeling wegens fraude „in Urk niet als zodanig wordt gezien.”
Ds. R. Kok is helder: „Als ik hem was, had ik mijn conclusie reeds getrokken. Omwille van de zuiverheid en de duidelijkheid.”
