Samen met Ons Oekraïne-Zelfverdediging -de partij van president Viktor Joesjtsjenko die niet verder kwam dan 14 procent van de stemmen- kan Timosjenko zelfs een nieuwe Oranjecoalitie vormen. Ook Janoekovitsj zal met een van deze partijen in zee moeten als hij verder wil regeren. Zijn vorige coalitiepartner, de Socialistische Partij, wist ditmaal niet de kiesdrempel van 3 procent te nemen.De verkiezingen, die een einde moesten maken aan de bittere machtsstrijd tussen president en premier, lijken in Kiev de ergste kou uit de lucht te hebben gehaald. Toch is er geen reden voor al te veel optimisme. De mogelijke totstandkoming van een nieuwe Oranjecoalitie zal heel wat voeten in de aarde hebben.

Op het terrein van de buitenlandse politiek zullen Joesjtsjenko en Timosjenko het snel eens zijn -beiden willen Oekraïne zo snel mogelijk in Europa integreren- maar ten aanzien van het economisch beleid zijn de verschillen tussen beide partijen groot. Niet voor niets strandde in 2005 de onderlinge samenwerking al na acht maanden. Bovendien is de positie van Timosjenko er met haar onverwacht goede verkiezingsresultaat alleen maar sterker op geworden.

Bijkomend nadeel is dat een Oranjecoalitie slechts over een flinterdunne meerderheid van 228 afgevaardigden in de 450 zetels tellende Verchovna Rada beschikt. De coalitie zou snel ten val kunnen worden gebracht. Zeker gezien het feit dat het overlopen en ’wegkopen’ van parlementariërs in Kiev niet ongebruikelijk is - een verschijnsel dat mede de ondergang inluidde van de vorige regering. Mogelijk kan het blok van nieuwkomer Volodimir Litvin de coalitie aan een stevigere meerderheid helpen, maar die partij heeft zich nog niet uitgesproken.

Als alternatief voor de Oranjecoalitie zou een grote coalitie bestaande uit de Partij van de Regio’s, Blok Julia Timosjenko en Ons Oekraïne-Zelfverdediging kunnen worden gevormd. Daarmee zou president Joesjtsjenko de kopstukken Janoekovitsj en Timosjenko tegen elkaar kunnen uitspelen. Het is overigens maar zeer de vraag of Timosjenko hieraan wil meewerken.

Een andere mogelijkheid is een coalitie tussen de Partij van de Regio’s en Ons Oekraïne-Zelfverdediging. Die samenwerking zou weliswaar kunnen helpen om de tweedeling van het land te lijf te gaan, maar daarmee ligt tegelijkertijd een nieuwe machtsstrijd tussen president en premier op de loer.

De vervroegde verkiezingen in Oekraïne hebben dus maar ten dele een einde gemaakt aan de maandenlange politieke crisis in het land.

Op één punt is er echter wel duidelijk winst geboekt. Oekraïne heeft een belangrijke stap vooruit gezet op het pad van de democratie. Waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zijn van mening dat de jongste verkiezingen in Oekraïne vrij en eerlijk zijn verlopen. Die constatering heeft niet alleen betrekking op de stembusgang, maar ook op de randvoorwaarden eromheen, zoals toegang tot de media en een vrije pers. Geen van de partijen lijkt bovendien van zins de uitslag aan te vechten. Dat was in het recente verleden wel anders.

Een groot verschil ook met buurland Rusland, waaraan Oekraïne lange tijd met iedere vezel leek verbonden. Daar mag het volk binnenkort weliswaar ook ’poppetjes’ kiezen, maar blijven de machthebbers stevig in het zadel. In Oekraïne is dat sinds de Oranjerevolutie van eind 2004 verleden tijd. Daar kunnen de kiezers met de ’poppetjes’ tevens de koers van het land wijzigen.

Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.