Naris. Onder die vlag runde Willem Holleeder een zogeheten erotisch museum in Amsterdam. Naris is Spaans voor neus, legde Holleeder deze week grijnzend uit. Maar het zou ook Latijn kunnen zijn, ging de crimineel monter verder. De Neus is in ieder geval de bijnaam voor Holleeder, vanwege zijn prominente reukorgaan. Vandaar die bedrijfsnaam, edelachtbare. Zelfs aanklager mr. J. Plooy schoot in de lach. „Dat Naris is zeker Amsterdams Latijn.”De scène, afgelopen donderdag in de Bunker, typeert de houding van Willem Holleeder in het megaproces tot nu toe. Hij is „maar gewoon Willem.” Hij houdt van „gezelligheid.” Tuurlijk, hij had foute vrienden. Met hen „at hij een broodje”, met hen „dronk hij een drankje.” Zoals met John Mieremet en Sam Klepper, nietsontziende misdadigers, beiden inmiddels geliquideerd. Maar Holleeder hield zich verre van hun criminele activiteiten. Zegt hij.

Tegenover de rechtbank is Willem Holleeder de beleefdheid zelve. Zijn raadsman Jan Hein Kuijpers, die nog wel eens uit zijn slof kan schieten, kan daar een puntje aan zuigen. „Edelachtbare”, betoogt Willem Holleeder bij voortduur, „ik ben blij met uw rechtbank en met uw kritische vragen. Dat bevordert de waarheidsvinding.”

Opmerkelijk is dat Willem Holleeder zijn fans heeft. Er zijn T-shirts met het hoofd van Nederlands bekendste misdadiger in de omloop. Een rechtbankbezoeker kwam van ver naar de Bunker om de hand van Holleeder te mogen drukken. Een andere belangstellende op de publieke tribune vindt dat Holleeder niet achter de tralies hoort.

Holleeder is o zo joviaal, maar pas op. De man heeft ook een ander gezicht. Daar kunnen Freddy Heineken en diens chauffeur Ab Doderer over meepraten. In een bedompt hol hielden Holleeder en consorten de twee in 1983 wekenlang gegijzeld. Hoezo gezellige kerel?

Wie ook met de meedogenloze kant van Willem Holleeder te maken heeft gehad, is Willem Endstra. De vastgoedmagnaat, die banden had met de onderwereld, schetste ooit een afschrikwekkend beeld van Holleeder: gewiekst, sluw, misdadig. „Die man heeft een moraal van nul”, verklaarde de voortgejaagde zakenman tegenover rechercheurs op de achterbank van een politiewagen.

Intussen is de afloop van het proces tegen Holleeder en negen medeverdachten ongewis. De afgelopen weken werd duidelijk dat justitie de strijd tegen Willem Holleeder bepaald nog niet heeft gewonnen. Categorisch spreekt de hoofdverdachte tegen dat hij het brein is achter afpersing van Rolf Friedländer, John Wijsmuller, Kees Houtman en Willem Endstra, allen zakenlieden van bedenkelijk allooi.

„Onzin, pertinent niet waar, ik word er flauw van”, reageert de alerte Holleeder steevast als hij belastende getuigenverklaringen krijgt voorgeschoteld.

Extra lastig voor justitie is dat de vermeende afpersingsslachtoffers Friedländer en Wijsmuller ontkennen te zijn afgeperst. Houtman en Endstra hebben in het geheim bij de politie weliswaar een boekje opengedaan over de kennelijk misdadige praktijken van Holleeder, maar kunnen het niet meer in levenden lijve navertellen voor de rechtbank. Ze kregen beiden de kogel. Voor liquidaties staan Holleeder en de zijnen op dit moment niet terecht. Vermoedelijk moet Holleeder daarvoor in een later stadium, in een ander proces, voor de rechter verschijnen.

Deze weken staan in het teken van de afpersing van Willem Endstra, de meest geruchtmakende zaak in het Holleederproces. Kernvraag: Sprak de geplaagde vastgoedman de waarheid toen hij zich tegenover de politie beklaagde over de criminele afpersingspraktijken van Holleeder en de zijnen?

Ja, zegt justitie. Onder anderen Bram Zeegers, jarenlang vertrouweling van Endstra, onderschrijft de verhalen van de zakenman. In een lang verhoor deed de kroongetuige deze week geen letter af van zijn belastende verklaringen tegen Holleeder. Dat moet een opluchting voor het openbaar ministerie zijn geweest.

Daartegenover stelt de verdediging dat Endstra niet te vertrouwen is. De leugenachtige onroerendgoedhandelaar zat zelf tot over zijn oren in de witwasmisdaad.

Het spel wordt hard gespeeld. Deze week bleek dat het kamp-Holleeder televisierubriek NOVA geluidsbanden in handen heeft gespeeld waarop te horen is dat Willem Endstra uiterst dubieuze gesprekken voert.

Over krap twee maanden moet de rechtbank het vonnis vellen. Nu is het pleit nog niet beslecht. Tekenend is de opmerking van rechtbankvoorzitter mr. Rino Verpalen deze week: „Wij zijn zoekende.”