Soldaat van Oranje noemde zichzelf geen held
APELDOORN - Met het overlijden van Erik Hazelhoff Roelfzema heeft Nederland een van zijn meest besproken en beschreven oorlogshelden verloren. „In moeilijke situaties helpen twee dingen mij: het gevoel dat ik erdoorheen kom en het gevoel dat ik net zo goed ben als een ander”, zei hij drie jaar geleden in een vraaggesprek met deze krant.
De Soldaat van Oranje beschouwde zichzelf niet als een held. Maar hij besefte wel dat hij tijdens de oorlogsjaren tal van huzarenstukjes heeft geleverd. Zo voerde hij vanuit Engeland illegale landingen uit op het strand bij Scheveningen en hielp hij het verzet aan zendapparatuur en ander materiaal. Ook haalde hij personen op om die vanuit bezet Nederland naar het Verenigd Koninklijk te brengen.Als piloot voerde hij talloze malen bombardementen uit op Duitse steden. „Vliegend over een doel in Duitsland heb ik mezelf wel eens de vraag gesteld: Waarom ga je alsmaar door? Dat komt omdat ik de overtuiging heb dat je nooit meer iets goeds zult doen als je, als het er echt om spant, er een keer tussenuit knijpt. Natuurlijk zijn er momenten geweest waarop ik ’m heb zitten ’kieren’. Maar nooit zo dat ik dacht: ik stop ermee.”
Hazelhoff Roelfzema, drager van de Militaire Willemsorde, had een hekel aan het woord held. „Het werd tijdens de oorlog ook nooit gebruikt. Een complex aan omstandigheden heeft mij gemaakt zoals ik ben. Kijk, je moet natuurlijk niet bang zijn. Het moet wel heel zonderling gaan als je van nature bang bent en je toch een Militaire Willemsorde krijgt. Iemand moet hebben gezien wat je hebt gedaan, het liefst een generaal.”
De vroegere adjudant van koningin Wilhelmina had ook een nauwe band met het Koninklijk Huis en met name met prins Bernhard. Via de Rijksvoorlichtingsdienst liet de koninklijke familie weten „zeer bedroefd” te zijn door het overlijden van de 90-jarige Hazelhoff Roelfzema. Koningin Beatrix heeft namens de familie een condoleancetelegram gestuurd naar zijn familie.
Fantastische vriend
Hazelhoff Roelfzema kreeg destijds bij de inhuldiging van de koningin de rol van koning der wapenen toebedeeld. Hij noemde haar drie jaar geleden nog een „innemende vrouw van een formidabele statuur”, maar vergeleken met haar grootmoeder, koningin Wilhelmina, „een tikkeltje te formeel.” Over prins Bernhard had hij niets dan lof. „Een fantastische vriend. Zijn sterke punten zijn: vriendschap en loyaliteit.”
Hoewel hij na de oorlog aan zijn eigen roem bijdroeg door onder meer zijn boek en veelvuldig optreden in de media, wilde de oorlogsheld niet op zijn faam blijven teren. Hij nam daarom al snel ontslag bij Wilhelmina en begon in de VS een nieuw leven. Hazelhoff Roelfzema vond dat Nederland na de oorlog te druk was met terugkijken. Naar zijn mening was het tijd voor verbroedering. In 1995 pleitte hij dan ook op tv voor een Europese bevrijdingsdag.
In deze krant zei hij drie jaar geleden dat hij had geaccepteerd dat de dood een keer komt. „Een goede vriend, een echte christen, zegt wel eens: Erik, je moet je haasten, anders loopt het niet goed met je af. Dan zeg ik: Ik weet dat je er zo over denkt, ik denk er anders over. Ik sta er niet negatief tegenover, helemaal niet, zoals ik ook niet negatief sta tegenover het geloof van hindoes en moslims. Ik respecteer elk geloof, tenzij het wordt misbruikt voor onmenselijke doelen.”
Urn
Erik Hazelhoff Roelfzema overleed in zijn huis op Hawaï. De urn met zijn as zal blijkens een rouwadvertentie van zijn familie te zijner tijd worden bijgezet in Wassenaar, ooit de woonplaats van de Soldaat van Oranje. De as zal worden verstrooid op een landgoed achter een oorlogsmonument aan de Schouwweg. „De burgemeester heeft hierover al geregeld overleg gevoerd en er is recent kort contact geweest met de familie”, aldus een woordvoerder van de gemeente.
Stichting Samenwerkend Verzet 1940-1945 is geschokt door het overlijden van Hazelhoff Roelfzema. „Het zal een gemis zijn om hem niet meer te ontmoeten”, aldus voorzitter Rudi Hemmes van de stichting. „Hij heeft heel lang heel goed werk gedaan, ook voor anderen. Als we elkaar zagen, was het altijd gezellig. Hij was een trouwe vriend.”
Volgens Jos Mulder-Gemmeke, voorzitter van de Koninklijke Vereniging van Ridders der Militaire Willemsorde, was Hazelhoff Roelfzema „een bijzonder mens.” Met Hazelhoff waren er nog dertien levende dragers van de Militaire Willemsorde. „Nu is dat er dus één minder. We zijn een uitstervend ras”, aldus Mulder-Gemmeke.