De gerechtsdeurwaarder is functioneel schizofreen: overheidsdienaar met unieke bevoegdheden, maar ook gewoon ondernemer. Dat is onduidelijk voor de consument en ongezond voor de concurrentieverhoudingen. Tijd voor een doeltreffende medicatie, waarbij de branchevereniging als huisarts moet optreden.Symptoom van de meervoudige persoonlijkheidsstoornis van de gerechtsdeurwaarder is de vermenging van wettelijke taken die hij als door de kroon benoemd ambtenaar verricht en de rol van commercieel ondernemer op de incassomarkt. De deurwaarder mag beslag leggen op bankrekeningen, uitkeringen en goederen en mag ook in beslag genomen zaken openbaar verkopen. Bovendien heeft hij ’ambtshalve’ toegang tot gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie die niet mógen maar wel kúnnen worden gebruikt bij de uitoefening van de ondernemerstaak.

Allemaal mogelijkheden die het gewone incassobureau ontbeert. Voor de buitenwereld is zeer onduidelijk welke rol de deurwaarder op welk moment speelt. Voor de reguliere incassowerkzaamheden wordt vaak hetzelfde dreigende officiële briefpapier met de Nederlandsche Leeuw gebruikt als voor de publieke taak. En van de man die aan de voordeur klopt is het even vaak onduidelijk of dit een openbaar ambtenaar is met beslagleggende bevoegdheden of een man die niets meer of anders mag dan een willekeurige andere incasso-ondernemer. Niet zelden is de minnelijke bezoeker dezelfde persoon als de harde beslaglegger. Zijn twee petten zijn immers voor de consument niet zichtbaar.

Politiek en overheid rollen de laatste tijd over elkaar heen om daadkracht op het gebied van de schuldproblematiek te claimen. Als het gaat om de twee persoonlijkheden van de deurwaarder blijft het echter stil, terwijl dit toch een situatie is die al jarenlang nadelig is voor de consument en voor een gezonde concurrentie. Want reken maar dat de deurwaarder als ondernemer weet dat hij de beste rendementen kan realiseren door de minnelijke fase snel af te werken en over te gaan tot het ambtelijke traject.

Stilte
Voor een goed begrip, de kosten die gepaard gaan met het simpelweg bezorgen van één dagvaarding bedragen 70,85 euro (exclusief btw). De Haagse stilte is oorverdovend en ook de organisatie van wie de meeste actie verwacht mag worden, zwijgt. De Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders heeft een indrukwekkende lijst gedragsregels en benadrukt dat deze met harde hand worden gehandhaafd. Maar op haar eigen website vinden we onder het hoofdstuk Incasso: „…Zo’n gerichte benadering blijkt al snel succesvol te zijn. Vaak zijn verdere juridische stappen niet nodig. De status van de gerechtsdeurwaarder als openbaar ambtenaar draagt daar zeker aan bij.” De KBvG blijkt Nederlands enige patiëntenvereniging die trots is op het ziektebeeld van haar leden…

Hoewel de patiënt allesbehalve lijdt, is de dubbele persoonlijkheid van de deurwaarder ongewenst. Vanuit een gezonde concurrerende markt, vanuit het streven naar transparantie en vanuit de belofte van de overheid om de schuldenproblematiek serieus te nemen, is actie nodig. Welke arts staat op?

voetnoot (u17(De auteur is managing director van NIB Holding BV, een bedrijf dat actief is op het terrein van incasso.