Een kreupele hond wandelt een paar honderd meter moeizaam mee omhoog en zakt dan moedeloos neer in de schaduw van een myrthestruik. Hij houdt het voor gezien. Nog even snuffelt hij aan de witte bloemetjes en legt daarna zijn kop op zijn poten.De myrtheblaadjes wordt gebruikt in kazen en diverse streekgerechten. Van de blauwe bessen maakt men likeuren. De blaadjes verdwijnen samen met die van tijm, laurier, rozemarijn, marjolein en oregano in ook zakjes ”Herbes du maquis”. De kruiden zijn lekker bij gegrild vlees, maar vermoedelijk gaat het de toerist er vooral om de geur van het eiland nog even te bewaren. Op markten zijn kramen met kruiden te kust en te keur.

„Ze stond op en liep naar de overkant van de weg. Vóór haar verrees het land, donkergroen, diep geurend. Ze snoof de geuren op, die merkwaardig sterk waren. Er waren geuren bij, die ze niet of nauwelijks kende. Het was de maquis, of zoals de Corsicanen het noemde, de macchia, die ze rook. Ze was er nu vlakbij, dichter dan ooit tevoren. Een groen paleis op één meter afstand”, schreef Antony van Kampen in 1955. Het citaat is afkomstig uit zijn roman ”Corsicaans avontuur”, waarin wordt verhaald hoe de Nederlandse Mary Kingma in de maquis verdwaalt en verliefd raakt op een Corsicaanse herder.

Erfgoed
Sindsdien is er in het groene paleis wel het een en ander veranderd. Verdwalen is ook nu geen kunst. Wie van het wandelpad Tour de Capu di Muru afwijkt en een van de kleine zijpaadjes inslaat, maakt grote kans het doolhof voorlopig niet meer uit te komen. Maar de maquis wordt steeds minder hoog. Jaarlijks branden duizenden hectaren van de mediterrane vegetatie tot op de grond toe af. „De meeste branden worden aangestoken”, zegt Olivier Lucchini. „Projectontwikkelaars zijn happig op de grond. Het duurt namelijk 100 tot 150 jaar voordat er weer sprake is van een dichte begroeiing, die niet meer de hoogte haalt van de oorspronkelijke maquis. Planten wortelen minder diep en met zware regen spoelen ze gemakkelijk weg.”

De Corsicanen doen er alles aan om hun ”île de beauté”, met een oppervlakte van 8720 vierkante kilometer, te bewaren. Sinds het begin van de vorige eeuw is om die reden een flink aantal gebieden uitgeroepen tot beschermde parken en reservaten om het natuurlijke en historische erfgoed veilig te stellen, zegt Lucchini.

Aardbeiboomvrucht
Als triest bewijs van de branden steken langs het wandelpad hier en daar verkoolde takken uit boven het groen uit. Het neemt niet weg dat de verscheidenheid aan plantensoorten enorm is en de wandelaar af en toe ineens in ondoordringbare een tunnel verdwijnt. Slingerplanten, waaronder wikke en kamperfoelie, vlechten planten en bomen aaneen. Lucchini wijst op de stekelige vruchten van de arbouse of aardbeiboom. Goed voor een van de eilandspecialiteiten: liqueur à l’arbouse. Corsicanen blijken, zoals het eilandbewoners betaamt, uit te blinken in het benutten van vrijwel alles wat er groeit.

Lucchini plukt een paar takjes l’immortelle. De onopvallende, maar sterk geurende strobloemetjes gaan schuil onder de enorme Latijnse naam Helichrysum italicum ssp. serotinum. Het legendarische bloemetje verwelkt niet. Het bewijs wordt geleverd in Napoleons geboortehuis in de hoofdstad Ajaccio. Daar hangt sinds 250 jaar een krans van l’immortelle met heldergele bloemetjes. Chanel heeft patent op een groot deel van de etherische oliën uit dit plantje en verwerkt de olie in de beroemde parfums.

Broccoli
Botanisten kunnen hun hart ophalen. Ze gaan waarschijnlijk op zoek naar de kuifhyacint en de ”Illyrische” lelie, die alleen op dit eiland en het naburige Sardinië groeien. Vogelaars kunnen hier terecht voor de Corsicaanse boomklever, die pas laat in de negentiende eeuw werd ontdekt. De kans dat die zich laat zien is niet zo groot, maar dan vallen de Audouinsmeeuw, de visarend en de lammergier met een spanwijdte van 3 meter nog te spotten. Verder is er veel gevederd grut in de vorm van kneutjes, puttertjes, goudhaantjes, paapjes, Sardijnse grasmussen, bril- en baardgrasmussen. En niet te vergeten de nachtegalen. Het is nog maar een greep uit het assortiment van flora en fauna.

De beloning voor het klimmen is een Genuese toren die uitzicht biedt op de aquamarijnblauwe zee waaruit het eiland in de vorm van de groene berg oprijst. De compacte boomtoppen wekken de indruk van enorme velden met broccoli. De kurkeiken en de steeneiken lijken door hun grillige vormen en takken met korstmossen honderden jaren oud.

Lucchini deelt water en vijgen uit, ook van eigen bodem. Het eiland telt volgens Lucchini meer dan 1600 torens. Ze zijn altijd volgens dezelfde principes gebouwd, met een bovenkant die wijd uitloopt, zodat het onmogelijk was om van buitenaf de toren in te komen. De guardiola surveilleerden hier in oude tijden en bewaakten op die manier het eiland, dat altijd vanuit de zee werd bedreigd. Genuese, Moorse of de jongste Italiaanse overheersing hebben zo hun sporen achtergelaten.

Lucchini kijkt met genoegen uit over het eiland. „Wij zijn uiteindelijk Fransen met een Italiaanse inslag”, vindt hij. „Corsicanen zijn zeer verknocht aan hun land. Zelf ging ik alleen van het eiland af om in Marseille mijn studie te kunnen doen. Weet je trouwens dat Napoleon toen hij op Sint Helena was, gezegd heeft dat hij zich altijd de geur van zijn eiland zou blijven herinneren? Die is nergens mee te vergelijken.”

Meer informatie: www.franceguide.com en www.visit-corsica.com.