Het valt na de overvloedige regenval in tal van weken deze zomer misschien moeilijk voor te stellen, maar Europa kampt in toenemende mate met droogte en waterschaarste. Bij het eerste gaat het om perioden waarin tijdelijke tekorten optreden, bij het tweede om een permanente krapte van de duurzame bronnen waaruit we putten. De klimaatsverandering eist ook in dit opzicht haar tol.De Europese Commissie heeft het onderwerp op de politieke agenda geplaatst. Zij publiceerde er vorige maand een rapport over, met de bedoeling een discussie op gang te brengen. Eind volgende week zijn de ministers van Milieu voor informeel overleg bijeen en zij zullen er een eerste bespreking aan wijden. In het najaar van 2008 wil Brussel nadere voorstellen presenteren voor een strategie om de uitdaging op dit terrein het hoofd te bieden. De kwaliteit van het water had al veel langer de aandacht van de EU, nu richt zij de blik op ook de kwantiteit.

„Toegang tot goed water is van fundamenteel belang voor het dagelijks leven van iedereen en voor de meeste economische activiteiten”, constateert de Commissie. De groei van de bedrijvigheid zorgt voor een stijgende vraag. Vooral de agrarische sector slorpt veel op. Die geniet binnen de Unie bovendien vaak een voorkeursbehandeling in de vorm van voordelige tarieven.

De cijfers laten zien dat ten minste 11 procent van de Europese bevolking en 17 procent van de oppervlakte te maken heeft met waterschaarste. Die doet zich met name voor, wat niet zal verbazen, in de zuidelijke landen van het continent. De ergste droogte van de voorbije jaren trad op in 2003. In Frankrijk werd toen het overlijden van duizenden ouderen rechtstreeks toegeschreven aan de hitte die er heerste. Meer dan 100 miljoen burgers en een derde van het EU-gebied hadden op enige wijze last van de extreme omstandigheden. Een raming van de schade aan de economie beliep 8,7 miljard euro. De kosten van alle droogten in de achterliggende drie decennia samen omvatten naar schatting meer dan 100 miljard.

De problemen dragen overigens een mondiaal karakter. Een VN-organisatie waarschuwt dat tussen de 1,1 miljard en de 3,2 miljard mensen gevolgen zullen ondervinden van waterschaarste als de gemiddelde temperatuur op aarde met 2 tot 3 graden naar boven schiet.

De Europese Commissie pleit ervoor in de beleidssfeer voluit in te zetten op een efficiënter en zuiniger verbruik. Die aanpak prijkt met stip bovenaan op het lijstje van te treffen maatregelen; geen wonder als we bedenken dat volgens haar zeker(is0(

20 procent van het water, maar misschien zelfs wel het dubbele, wordt verspild. We moeten overschakelen naar een samenleving die is gericht op waterbesparing. Plannen om het aanbod op een hoger niveau te tillen, bijvoorbeeld door het bouwen van extra reservoirs, komen pas in beeld als andere opties zijn uitgeput, zo beveelt de Commissie aan in haar benadering.(is2m(

Hoe de beoogde omslag realiseren? Voorlichting aan het publiek kan helpen. Te denken valt aan een label bij apparaten zoals wasmachines die informeren over hoeveel liter die per keer uit het leidingnet tappen. Uit onderzoek bleek dat in Frankrijk in 2006 onder invloed van een campagne via radio en tv, bijna 90 procent van de burgers op een of andere manier bijdroeg tot een geringer verbruik. In Spanje zijn besparingsprogramma’s in diverse steden succesvol. In Cyprus subsidieert de overheid het hergebruik, in de zin van tuinen besproeien en het toilet spoelen met water dat al is aangewend bij het douchen.

De Commissie oppert voorts en vooral om de tarieven aan te passen en daardoor het gedrag van de consument in de gewenste richting te sturen. Hij moet via de grotere aanslag op het budget leren bewust om te gaan met het opendraaien van de kraan. De hoogte van de prijs mag overigens voor niemand een belemmering zijn om over schoon water te kunnen beschikken, luidt een daaraan toegevoegde kanttekening. Maar dat dit langzamerhand schaarse goed geleidelijk aan voor iedereen duurder wordt, lijkt onafwendbaar.