”Heb jij nog een moeder? Zorgen voor oude ouders”
Auteur: Laura Reedijk
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2002
ISBN 90 435 0482 3
Pagina’s: 132
Prijs: € 11,95. Een breed palet aan praktijkervaringen biedt een kleurrijke inkijk in het leven van alledag van kinderen met een (zeer) oude vader of moeder. In het boek ”Heb jij nog een moeder?” staat de vraag centraal hoe je de omgang met hoogbejaarde ouders volhoudt. Laura Reedijk gaat vanuit jarenlange ervaring en met veel inlevingsvermogen in op een groot aantal vragen die kinderen, zelf vaak al op leeftijd, intens kunnen bezighouden.

Een blik op de inhoud van het boek laat al meteen zien dat vrijwel alle kanten van het omgaan met een (zeer) oude vader of moeder aan bod komen. In 28 hoofdstukjes biedt Reedijk een praktische handreiking aan mensen die de zorg hebben voor een heel oud geworden vader of moeder of voor allebei. Zij sluit het boek af met twaalf adviezen voor de mantelzorger uit ”De kleine almanak voor informatie en advies. Mantelzorgers”.

De auteur, die jarenlang als pastor in een verzorgingshuis werkte, bespreekt op een open en eerlijke manier gedachten en gevoelens waar veel kinderen niet zo gemakkelijk over praten. Een willekeurige greep uit de thema’s laat de veelzijdigheid van deze zorg goed zien: eigenzinnige ouders, hoe je oud zeer te boven komt, schoonouders, als ouders gaan dementeren, in het verpleeghuis, als vader niet meer beter wordt en rondom het levenseinde.

Herkenning
De auteur toont zich zeer bewogen met de oude medemens. Dat doet weldadig aan. Het kan niet anders of kinderen die de zorg voor hun oude vader of moeder hebben, zullen zich in haar verhalen herkennen. Juist die herkenning zal bij veel lezers emoties losmaken.

Ongetwijfeld zal dat het gesprek over moeilijke momenten in de omgang met vader of moeder stimuleren. Daarin biedt dit boek een meerwaarde. Ook de deskundige en tactvolle manier waarop de auteur ingaat op de vele vragen die zij in haar praktijk heeft opgetekend, verdient respect. Niet moraliserend of belerend, maar vol begrip begeleidt zij kinderen door hun levensverhalen. Daardoorheen weeft zij haast onopvallend tal van praktische adviezen, wat uitnodigt om erover na te denken. Het boek zou ook heel goed gebruikt kunnen worden in gespreksgroepen.

Tere zaken
Wel plaats ik bij dit boek twee kanttekeningen. De vele onderwerpen worden wel heel beknopt beschreven, waardoor oppervlakkigheid onvermijdelijk is. Gevoelige en tere zaken alleen benoemen zonder er dieper op in te gaan, kan ook teleurstellen. Achter een enkele zin gaat vaak een wereld van teleurstelling en verdriet schuil. Een voorbeeld kan dat duidelijk maken. De auteur schrijft dat „de verhouding kind-ouder er vaak een is van onderworpenheid aan het gezag, ja zelfs van macht, die het ’kind’, hoe oud ook, kan maken en breken.” De auteur geeft er wel haar mening over, maar door het vluchtig aan te roeren, blijft degene die zij op het oog heeft, zitten met herkenning waar verder niets mee gebeurt.

Een ander voorbeeld illustreert de nadelen van de beknoptheid nog scherper: „…Bijna iedereen heeft in zijn jeugd en in zijn verdere leven dingen meegemaakt die hem of haar hebben geschaad. Het heeft je wel de mens gemaakt die je bent. En het is goed dat te aanvaarden en je ermee te verzoenen. Het is niet anders.” Hoeveel mensen zijn er niet die hun beschadiging graag zouden willen aanvaarden, maar zover niet kunnen komen. Voor deze mensen krijgt alleen het benoemen van de waarheid een harde korst. De auteur biedt mensen als het ware een warme deken aan en laat hen vervolgens in de kou staan.

Bijbel
In mijn tweede kanttekening wijs ik op de plaats die de Bijbel in het boek krijgt. De auteur wijdt een hoofdstuk aan het vijfde gebod, eert uw vader en moeder. Zij maakt daarin een aantal leerzame opmerkingen. Maar het gebod krijgt vrijwel uitsluitend een horizontale invulling. Een ander aspect mis ik toch ook wel, namelijk de omgang met God in relatie met de omgang met een oude vader of moeder. Waar zijn de verhalen van mensen die juist in moeilijke momenten uit het Woord van God kracht mogen putten?

Ook de leerzame lessen die God ons in Zijn Woord aanreikt, mis ik. Wanneer kinderen ernstig naar Gods Woord luisteren, ligt daarin vaak een enorme troost. Vooral mis ik deze kant wanneer onderwerpen zoals vergeven en het te boven komen van oud zeer ter sprake komen. Ook in dit opzicht ervaar ik het boek als oppervlakkig.

Deze uitgave draagt er toe bij dat talloze ’bejaarde’ kinderen niet langer vergeten worden. Het maakt vele vragen bespreekbaar en het zal veel mensen zeer aanspreken. Terecht schrijft de auteur dat zorgen voor oude ouders een gave en een opgave is. Daarbij luisteren naar lessen van anderen lijkt me leerzaam.