MOND-EN-KLAUWZEER: Mond-en-klauwzeer (Aphtae epizooticae) is een zeer besmettelijke dierziekte. Zoals de naam al aangeeft, ontstaat de ziekte in en rond de mond en aan de klauwen. Vrijwel alle dieren worden ziek, maar slechts 2 tot 3 procent van de runderen en varkens gaat dood. Relatief gezien zijn het vaker jonge dieren die aan de ziekte bezwijken.INCUBATIEPERIODE: De incubatieperiode van de ziekte (de periode tussen de infectie en de eerste zichtbare symptomen van de ziekte) varieert van twee tot veertien dagen. Na een tot twee weken zijn de meeste dieren genezen. Bij schapen en geiten verloopt de ziekte meestal vrij mild. Bij rundvee en varkens zijn de gevolgen veel ernstiger.

KOORTS: In het begin krijgt het dier 40 tot 42 graden koorts. De eetlust verdwijnt volledig. Als eerste duidelijk herkenningsteken vormt zich een blaar. Deze zit meestal op de tong en wordt daardoor niet altijd meteen opgemerkt.

BLAREN: In de blaar vermenigvuldigt het virus zich snel. Via de lymfekanalen breidt de ziekte zich verder uit. Door de blaren gaan de dieren extra speeksel produceren, waardoor de dieren gaan kwijlen en smakken. Op de tweede en de derde dag na de eerste symptomen kunnen over het hele lichaam blaren ontstaan. De blaren breken na enkele dagen door en herstellen langzaam. De dieren lopen dan kreupel. In dit stadium zijn de dieren zeer ziek. De melkproductie stopt vrijwel helemaal.

GENEZING: Na zeven tot tien dagen ziekte begint langzaam de genezing. De eetlust keert terug, maar de melkproductie blijft laag. De dieren kunnen het virus blijven uitscheiden, waardoor er gevaar blijft voor nieuwe gevallen.

INFECTIE: Runderen en schapen zijn al te infecteren als ze 10 tot 25 virusdeeltjes inademen. De wand van een blaar kan tot 10 miljard virusdeeltjes per gram bevatten. Melk, ontlasting en sperma kunnen tot 1 miljoen virusdeeltjes per milliliter of gram bevatten.

MENSEN: MKZ is ongevaarlijk voor mensen. Mensen kunnen besmet raken met de ziekte door contact met besmet vee, door het drinken van besmette rauwe melk of door het eten van besmet, rauw vlees. Ze worden er echter niet ernstig ziek van.

UITBRAAK: De ziekte komt al eeuwenlang voor onder evenhoevigen (rundvee, varkens, schapen, geiten en herten). In 1838 werd Nederland voor het eerst geteisterd door MKZ; sindsdien sloeg de ziekte vaker toe. MKZ komt in grote delen van de wereld voor, zoals in delen van Afrika, Zuid-Amerika en Azië. De laatste grote uitbraak van mond-en-klauwzeer in Europa was in 2001. Het virus bereikte toen het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Frankrijk en Nederland.

RUIMEN: In Nederland werden 26 bedrijven besmet verklaard tijdens de laatste uitbraak in 2001. Er werd toen besloten preventief te ruimen. Op ongeveer 2600 bedrijven werden in totaal 260.000 evenhoevigen afgemaakt.

VACCIN: Er bestaan in totaal zeven typen MKZ-virus. De EU heeft vaccins in voorraad tegen alle zeven typen en staat lidstaten toe om noodvaccinaties tegen mond-en-klauwzeer uit te voeren.