Waarden en normen
Het kan verkeren. Toen premier Balkenende het thema waarden en normen in 2002 op de agenda zette, was hoon zijn deel. Smalend werd in liberale en socialistische kring gesproken over tegeltjeswijsheden, betutteling en onnodig gemoraliseer.
Inmiddels is het politieke tij aan het keren. Weliswaar doen met name VVD en D66 nog steeds hautain over de noodzakelijke extra aandacht voor waarden en normen, maar bij de PvdA dringt gelukkig steeds meer het besef door dat dit thema belangrijk is, al heeft het wel lang geduurd.Op een bijeenkomst woensdag over ”De schaamte voor links” gaf vice-premier Bos aan dat er in de PvdA lange tijd een taboe op het onderwerp waarden en normen rustte. Nu is de tijd er volgens hem wel rijp voor. Hij wees op onderzoek waaruit blijkt dat burgers dit thema erg belangrijk vinden. Dit bracht Bos tot de uitspraak dat „we weer moeten durven moraliseren.”
Ondanks de weerstand in vooral liberale kring tegen een waarden- en normendebat, wordt gelukkig wel breed erkend dat allerlei negatieve ontwikkelingen zoals de verloedering van de buurt en de hangjongerenproblematiek beter moeten worden aangepakt.
Dat blijkt bijvoorbeeld duidelijk uit de recente politieke discussies over probleemjongeren en -gezinnen. De partijen buitelden daarbij over elkaar heen met voorstellen die de problemen moeten verminderen. Daarbij wordt zelfs diep ingegrepen in het privéleven van gezinnen. Tot voor kort was zoiets nauwelijks bespreekbaar.
Op zich is de toegenomen aandacht voor de aanpak van ongewenst gedrag zonder meer positief, al heeft het wel iets van een hype. Het onderwerp is nu ’in’, maar het aanpakken van dergelijke problemen kost veel tijd en geld. Hopelijk realiseren de partijen zich dat en blijven ze zich voluit voor een beter leefklimaat inzetten.
Het bevorderen van het fatsoen is belangrijk. Gelukkig groeit de aandacht daarvoor in de samenleving. In verschillende gemeenten en door allerlei verenigingen zijn waarden en normen-projecten opgestart met de bedoeling het gedrag te verbeteren.
Positief in dit verband is ook de straf die het gerechtshof in Arnhem donderdag oplegde aan een man die zijn middelvinger ophief tegen een agent. Het hof geeft daarmee een signaal af dat het niet normaal is dat je iemand beledigt met een obsceen gebaar.
Het verbeteren van de waarden en normen kan de politiek niet alleen. Daarbij heeft ieder een verantwoordelijkheid. Allereerst voor zijn eigen gedrag, maar ook voor zijn naaste en zijn omgeving.
Bij het nadenken over waarden en normen moet er echter ook dieper worden gekeken. In de achterliggende tientallen jaren heeft Nederland de Bijbelse waarden en normen steeds meer terzijde geschoven, terwijl juist deze aangeven hoe we ons als mens dienen te gedragen in relatie tot onze Schepper, medemens en het milieu.
Aan het houden van Zijn geboden wil de Heere Zijn zegen verbinden en daarom biedt alleen een terugkeer naar de Bijbelse waarden en normen echt perspectief. Christenen moeten om die terugkeer bidden, maar ook als een zoutend zout en lichtend licht het goede voorbeeld geven tot heil van onze samenleving.