Een besluit dat in dezelfde categorie symboolpolitiek valt, is het verbod op kwikbarometers. Gisteren besloot het Europees Parlement dat kwikbarometerfabriekjes hun deuren over twee jaar moeten sluiten. Terwijl minister Cramer haar oorspronkelijke voorstel nog wilde nuanceren, is het Europees Parlement nu juist stelliger dan bij de stemming van vorig jaar. De enige uitzondering is het gebruik van kwik in bepaalde medische apparatuur.Kwik is inderdaad een zeer gevaarlijk metaal. Zolang de vloeibare kwik in de thermometer of barometer zit, is er niets aan de hand, maar als deze breekt komt er kwikdamp vrij en de wegrollende bolletjes kwik zijn moeilijk op te ruimen. Ligt zo’n bolletje jarenlang onder een kast te verdampen, dan kan er een gevaarlijke situatie ontstaan. De kwikdamp kan na inademen het centraal zenuwstelsel aantasten.

Het is dus zeer terecht dat in de achterliggende jaren tal van maatregelen genomen zijn om het kwikgebruik in te dammen. De vraag is echter of het besluit van gisteren daar echt aan bijdraagt. In de EU wordt jaarlijks zo’n 300 ton kwik verbruikt. De grote jongens zijn de chemische industrie, tandartsen en producenten van batterijen, samen goed voor meer dan de helft van het kwikverbruik. Verder komt er 26 ton terecht in meet- en controleapparatuur. Deze hoeveelheid kwik zou door dit besluit bespaard worden, zeggen de Europarlementariërs.

Die conclusie klopt echter niet. Er zijn maar enkele bedrijfjes in Europa die kwikbarometers maken. Bovendien is de 50 kilo kwik die zo’n ambachtelijke barometermaker verbruikt, voor een belangrijk deel gerecycled. Als zo’n thermometer of barometer stuk gaat, brengt de bezitter de kwikresten vaak terug naar de leverancier.

De genomen maatregel heeft daarom het karakter van schieten met een kanon op een mug. Dat blijkt te meer bij de vergelijking met spaarlampen en tl-buizen. Die bevatten namelijk eveneens kwik, al gaat het daarbij om minieme hoeveelheden: enkele tot tientallen milligrammen per lamp. Het aantal van deze lampen is echter veel groter dan het aantal kwikbarometers. De totale hoeveelheid kwik is niet veel minder dan die in de meetapparatuur, 21 ton. Als het aan minister Cramer ligt, zal deze hoeveelheid flink stijgen. Dat gebeurt zeker als er spaarlampen uit Azië geïmporteerd worden, want die bevatten aanzienlijk meer kwik.

Spaarlampen verbruiken inderdaad minder elektriciteit en zijn een goed alternatief voor veel gloeilampen. Maar ook spaarlampen en tl-buizen gaan kapot en als de bezitter ze dan niet netjes inlevert bij het depot voor chemisch afval, komt het kwik ook in het milieu. Recent berichtte een Amerikaanse krant over een dame die, geïnspireerd door een overheidscampagne, 24 spaarlampen had gekocht. Ze liet er een uit handen vallen en spaart nu voor de 2000 dollar die ze kwijt zal zijn om de milieudienst de kwikvervuiling te laten opruimen.

Dan gaat dus letterlijk het licht uit.