De vijftien bewindslieden en de centralebankpresidenten waren afgelopen vrijdag en zaterdag in Kopenhagen bijeen voor informeel overleg. Officieel maakte het stabiliteitspact, waarin de bepalingen voor het tekort zijn vastgelegd, geen deel uit van de beraadslagingen. Alleen al de erkenning dat het strakke regime onderwerp van discussie vormt, zou het vertrouwen in de euro kunnen ondermijnen, luidt de redenering.

De situatie in de sfeer van de overheidsbudgetten zal pas een agendapunt zijn als volgende maand de regeringen beschikken over de prognose voor het saldo in dit jaar. Wel gaven diverse deelnemers aan de vergadering vast wat schoten voor de boeg.

Zo meent de Duitse minister Eichel dat er geen aanpassingen mogen komen in de voorschriften. Op de vraag of morrelen aan het pact bespreekbaar is, antwoordde hij kortweg: „Nein.” Hij rekent erop dat het tekort van de Bondsrepubliek onder de in EU-verband gehanteerde bovengrens van 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) blijft.

Eurocommissaris Solbes (Economische en Monetaire Zaken) echter lijkt onze oosterburen op voorhand te excuseren als dat niet lukt. Hij vindt het naar zijn zeggen redelijk om de extra lasten als gevolg van de watersnood te beschouwen als buitengewone kosten.

Behalve Duitsland hebben vooral Frankrijk, Italië en Portugal grote moeite om het stabiliteitsakkoord na te leven. Dat verplicht verder om uiterlijk in 2004 evenwicht in het huishoudboekje te verwezenlijken. De Franse bewindsman Mer tekende in Kopenhagen hierbij aan, met verwijzing naar de tegenvallende economische groei: „Niemand is gehouden tot het onmogelijke.”

Tegen Portugal is inmiddels een procedure gestart omdat vorig jaar het negatieve saldo de 3 procent ver heeft overschreden. Die benadering kan resulteren in een forse boete. Het ligt evenwel voor de hand dat de aangekondigde corrigerende maatregelen voldoende zijn om die straf af te wenden.

In Italië gaan stemmen op om sommige investeringsuitgaven die de groei in de toekomst bevorderen, voortaan niet mee te tellen. Opmerkelijk is dat commissaris Monti zich aansloot bij dat pleidooi voor meer flexibiliteit.

President Duisenberg van de Europese Centrale Bank (ECB) liet in de Deense hoofdstad doorschemeren dat hij in de minder gunstige ontwikkeling van de economie dan aanvankelijk geraamd geen aanleiding ziet om de rente te verlagen. „Ruimte voor een actief begrotings- of monetair beleid ontbreekt”, deelde hij mee. Hij verwacht dat de conjunctuur begin 2003 zal aantrekken. Eerder was wat dat betreft gerekend op de tweede helft van 2002.

Sancties van de EU tegen Zwitserland als drukmiddel om het bankgeheim daar op te heffen, zijn onwaarschijnlijk geworden. Commissaris Bolkestein (Interne Markt en Fiscale Zaken) had vrijdag gezinspeeld op een dergelijke aanpak. Zaterdag verklaarde de Luxemburgse minister Grethen dat hij daartegen een veto zal uitspreken. Het aan banden leggen van het kapitaalverkeer van en naar het Alpenland, waar Bolkestein mee dreigde, vereist de unanieme instemming van de lidstaten.

De Unie onderhandelt al lange tijd met de autoriteiten in Bern over meer openheid over tegoeden van haar onderdanen, omdat zij grote bedragen aan belastinginkomsten misloopt. Tot dusver leverde dat overleg niets op. Luxemburg vindt de kwestie „geen politieke oorlog” waard, benadrukte Grethen. Het groothertogdom herbergt zelf ook veel geld van niet-ingezetenen. Het wil daarover alleen informatie verstrekken als Zwitserland hetzelfde doet, zo luidt een afspraak van enkele jaren geleden.