Kamers vol laarzen, slippers en sandalen. De een nog mooier dan de ander. En allemaal met een verhaal. Eigenlijk zijn het kunstwerken, vindt Habraken. Liefkozend houdt hij een fraai kinderschoentje omhoog. „Ik zie in gedachten een oma met eindeloos geduld het leer borduren voor haar kleinkind.”De vader van Habraken had een schoenenzaak. Een carrière in die branche lag dus voor de hand. In het bedrijf van zijn vader houdt de Oosterhouter het echter niet lang uit. Hij gaat als inkoper bij schoenfabriek Bata aan de slag. Tijdens een reis naar Zuid-Frankrijk in 1968 stuit hij op een paar schoenen waarvan de zolen vol spijkers zitten. „Toen ik er navraag naar deed, bleek dat ze gebruikt waren als druiventrappers. Ik vond ze zo apart, dat ik ze graag wilde meenemen.”

Een tweede paar schoenen volgt korte tijd later. „Tijdens een trip naar India zag ik exemplaren van zilver. Ook die kon ik niet laten staan. Nog een paar reizen verder stonden er verschillende dozen op de zolder. En tegen de tijd dat ik m’n eerste vitrinekast inrichtte, was ik besmet met een schoenenvirus.”

Lijvige pil
Dankzij alle reizen als inkoper bij Bata en later als eigenaar van de Belgische schoengigant Cortina was het niet moeilijk om de collectie uit te breiden. Inmiddels is de directeur nog slechts zijdelings bij de bedrijfsvoering van zijn onderneming betrokken. „De laatste twintig jaar houd ik me fulltime bezig met mijn hobby. Naast de etnografische verzameling heb ik ook een grote collectie schoenen van ontwerpers als Jan Jansen. Bovendien bezit ik honderden -soms heel oude- boeken over schoeisel en klederdrachten.”

Ondanks de vele boeken miste Habraken een uitgave die de complete etnografische schoenenwereld op een rijtje zet. Daarom ging hij zelf aan de slag. De lijvige pil ”Tribal and ethnic footwear of the world” is het resultaat. Van over de hele wereld krijgt de verzamelaar lovende reacties op het 716 pagina’s tellende werk. „In Hongarije is er zelfs een meisje op afgestudeerd.”

Sinds vorig jaar staat de verzameling in het Guinness Book of Records. „Ik vroeg me af er nog meer mensen op de wereld waren met een soortgelijke collectie. Dat bleek niet het geval te zijn. De vermelding leverde me onder meer een stroom van nieuwe schoenen op.”

Gastvrij
Om de collectie uit te breiden is de verzamelaar op de vreemdste plaatsen geweest. „Bijna overal word ik gastvrij ontvangen. Mensen vinden mijn hobby vaak intrigerend. Zo was ik eens in een piepklein antiekzaakje in Egypte. Ik vertelde waar ik naar op zoek was. Die man ging direct een oom bellen. Uiteindelijk waren er wel acht mensen voor mij aan het struinen.”

Opvallend zijn volgens de kenner de overeenkomsten tussen schoenen uit de verschillende werelddelen. „In bijna alle culturen zijn het vooral de belangrijke mensen die op schoenen lopen. Ze fungeren in de meeste gevallen als versiering. Ik ben in het Amazoneoerwoud geweest. Indianen in dat gebied lopen op een eeltlaag van een centimeter. Die hebben dus absoluut geen bescherming aan hun voeten nodig. Verder speelt religie een grote rol. De hindoes vereren de koe. Daarom zal schoeisel daar nooit van koeienhuid, maar bijvoorbeeld van kamelenleer zijn gemaakt. Moslims mogen de moskee niet met schoenen binnenlopen. Dan is het dus praktisch als ze iets dragen wat ze snel aan en uit kunnen schieten.”

Vanaf eind dit jaar zullen de verzamelingen permanent te bezichtigen zijn in het museum Shoes or no Shoes? in Kruishoutem (België). Meer informatie: www.shoesornoshoes.com.