De dag is nog maar juist begonnen. Al vroeg heeft een oude sleepboot de haven van het Maritiem Buitenmuseum in Rotterdam verlaten om ons op te pikken. In volle vaart poekeren we over de grijze IJssel. De zon houdt zich verborgen, de morgen is grauw als het water. Lange tijd was dit een van de meest vervuilde rivieren in Europa, maar nu gaat het beter, vertelt de schipper optimistisch met een onvervalst Rotterdamse tongval.

Bij Krimpen aan den IJssel komt de molen in zicht. Die is nieuw, maar in oude stijl opgetrokken. We klimmen aan wal, zwaaien de schipper uit en betreden het terras. Een bordje meldt dat „correcte kleding gewenst” is. Voor wie vindt dat hij aan die voorwaarde voldoet, staan rotanstoelen uitnodigend klaar. Wij geven er onder deze sombere luchten de voorkeur aan binnen te zitten, bij het open vuur. De koffie geurt. Het verse appelgebak van auberge De Schelvenaer maakt de start extra aangenaam. Op de tegels van de schouw staan wijze woorden: „Al bouwd den bouwman nog zoo wel/ al brengt hij alles op zijn stel/ dan is het nog maar enkel niet/ als God den zegen niet gebiedt.”

Warmhartigheid
Ben Overbeeke zet zich ook bij de haard. Hij was het die de molen en het restaurant hier liet bouwen. „Er kwam een villawijk op deze plaats, waar ooit een molen in vlammen was opgegaan. Daarmee was een stukje cultureel erfgoed verdwenen, dat de gemeente best terug wilde hebben. Ik had als kok in diverse restaurants gewerkt en wilde hier graag voor mezelf beginnen. Zonder subsidie hebben we in eigen beheer de molen weer opgebouwd.”

Het restaurant dat erbij hoort, werd een auberge. Eigenlijk betekent dat dat je er ook kunt overnachten, geeft Overbeeke toe. Dat is hier niet het geval. „Mij gaat het om de betekenis van ”samenkomen”, die het woord auberge ook heeft. Ik wil de warmhartigheid van de boeren uit de Krimpenerwaard meekrijgen. Het vlees, de vis, het koren dat we gebruiken, is allemaal afkomstig van hun kleine bedrijven uit de omgeving.”

Zeventig procent van de producten die De Schelvenaer in de keuken gebruikt, is biologisch geteeld, met zijn wijnen won Overbeek prijzen en in zijn logo heeft hij het over ”De smaak van het goede leven”. Vooral kinderen komen op de knapperig verse broodjes af, vertelt de ’molenaar’. Dankzij de directe samenwerking met bijvoorbeeld de boer kan Overbeeke de prijzen lager houden dan restaurants in het nabijgelegen Rotterdam, beweert hij.

Ruige Wiede
Langs vele vaarten en sloten en over smalle dijken rijden we van Krimpen naar boerderij Oudervrucht van Gert van den Hoeven in Driebruggen. Van den Hoeven -voorzitter van de agrarische natuurvereniging Ruige Wiede- is een van de boeren die besloten hebben te laten zien dat het houden van vee en het beheren van de natuur goed samen kunnen gaan. Evenals een aantal collega’s in de omgeving legde hij enkele schouwen in de sloten die zijn weilanden doorkruisen, om van daaruit iedereen die belangstelling heeft rond te leiden door de polder.

Met een mand vol rode knapzakken, een hondje aan zijn zij, staat de lange boer al op zijn erf te wachten. Monter gaat hij zijn gasten voor naar een vaart achter de schuren. De mand met proviand mag mee, de hond moet achterblijven. Teleurgesteld laat het dier zich naar huis terugsturen, nog een paar keer kijkt het verontwaardigd om.

Wanneer de toeristen op de smalle bankjes zitten, steekt Van den Hoeven letterlijk en figuurlijk van wal. Een grote polsstok is zijn instrument. Daarmee zet hij de schouw af van de kant en daarmee duwt hij als ”jager” de platte boot soms een tijdje voort. Daarna mogen de mensen aan boord zelf de peddels weer ter hand nemen.

Fort
Van den Hoeven vertelt ondertussen honderduit. Hij wijst op kruiden en bloemen, die als levend compliment voor de boer aan de randen van weilanden groeien en waarvoor hij tegenwoordig financieel beloond wordt. Het baggeren, de koeien, de vogels, het vee - de Driebruggense boer blijkt een wandelende encyclopedie te zijn. Zijn humor luistert de poldertocht op. Royaal deelt hij rode zakdoeken met broodjes, hardgekookte eieren en koffie uit. Wie daarna een slok boerenkarnemelk belieft, spoelt zijn beker om in de sloot en gaat er maar van uit dat Van den Hoeven gelijk heeft als hij beweert dat die „schoner dan kraanwater” is.

Doel van de poldertocht door de Ruige Wiede is het oude Fort Wierickerschans, dat al sinds 1673 tot de Hollandse Waterlinie behoorde en tot in de 19e eeuw het westen van Nederland beschermde tegen vijanden uit het oosten. Het imposante complex is nu vervallen en verwaarloosd. Het wacht op een goede bestemming en tot die tijd beheert Stadsbosbeheer het bastion, het kruithuis, de onderkomens en de wapenkamer zo goed en zo kwaad als dat gaat.

Over het vredige water gaat de tocht terug. Een groep ganzen kijkt ons na. Grutto’s groeten. Bij een minuscuul bruggetje gaan we met z’n allen plat op de bodem. „Vingers binnenboord!” roept de boer. Zelf springt hij op het laatste moment óp het bruggetje, laat de boot met gebukte mensen er onderdoor glijden en wipt aan de andere kant weer aan boord. Bij Oudervrucht staat zijn hondje al aan de slootkant te kwispelen.

Wij meren aan en reizen verder naar Goudriaan. Voor een overnachting op de boerderij. Jawel, aan het water.

Meer informatie: Maritiem Buitenmuseum: 010-4048072 of www.buitenmuseum.nl; auberge De Schelvenaer: 0180-512911; Poldertocht per schouw met boerenpicknick, familie Van den Hoeven: 0348-501732.