Met 163 vliegtuigen is de KLM niet groot. Lufthansa bijvoorbeeld heeft er 385 en het Amerikaanse Continental 348. Toch heeft de maatschappij nooit bij de kleintjes willen horen.„Op buitenlandse vliegvelden keken we altijd naar Amerikaanse en Aziatische vliegtuigen en droomden we over een baan bij een echt grote maatschappij”, zegt oud-purser Hanneke Staal. Ze werkte in de jaren ’70 en ’80 bij de KLM. Lachend: „In de tijd dat de uniformen voor de vrouwen op keukenschorten leken.”

De ”blauwe familie” bestond en bestaat echt, verzekert Staal. „Met een KLM-uniform aan is er natuurlijk herkenning. Maar er was onderling ook erkenning. Samen voor de club.”

De Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën werd op 7 oktober 1919 in Den Haag opgericht. Acht zakenlieden van stand, onder wie Frits Fentener van Vlissingen, legden een kapitaal van 1,2 miljoen gulden op tafel voor de oprichting van de KLM.

Zij schoven luitenant-vlieger Albert Plesman naar voren als eerste directeur van het bedrijf. Een man van betrekkelijk eenvoudige komaf (zijn vader had een winkel in brood en eieren in Den Haag), die tot aan zijn dood op 64-jarige leeftijd op oudejaarsavond 1953 het boegbeeld is geweest van de KLM.

De eerste KLM-vlucht was op 17 mei 1920, op de route Amsterdam-Londen. Het toestel was een Havilland DH-16 met piloot Jerry Shaw in de cockpit. Aan boord waren als passagiers twee journalisten, en Engelse kranten als bagage.

In het openingsjaar vervoerde de KLM 345 passagiers en 25.000 kilo post en vracht. Niet veel. Eén Boeing 747 kan nu meer dan 400 passagiers plus nog eens 20.000 kilo vracht aan.

De KLM groeide snel. Al in 1924 vloog de maatschappij op Indonesië, dat toen nog Nederlands-Indië heette. Een zeer avontuurlijke reis. Het vliegtuig was weken onderweg om Indonesië te bereiken. Nu duurt zo’n reis nog maar 15 uur.

In 1946 begon de KLM, als eerste Europese maatschappij na de oorlog, met een luchtdienst over de Atlantische Oceaan. Dat was op de route Amsterdam-New York.

Het jaar 1977 is het zwartste jaar in de KLM-geschiedenis. Op 27 maart botste een Boeing 747 op Tenerife in de mist op een over de landingsbaan taxiënde Boeing van PanAm. Hierbij kwamen 567 mensen om het leven, onder wie alle 248 inzittenden van het KLM-toestel. Het is de grootste luchtvaartramp uit de geschiedenis.

De KLM heeft zoals gezegd nooit bij de kleintjes willen horen. „Dat werd ook door de leiding uitgedragen”, herinnert Staal zich. De fusie met Air France heeft haar dan ook niet verbaasd. „De combinatie levert meer op dan KLM alleen zou kunnen bereiken.”

In september 2003 maakten Air France en KLM bekend dat zij verder zouden gaan onder de naam Air France-KLM. Met de overname van KLM door Air France kwam een einde aan de zelfstandigheid van de oudste zelfstandige luchtvaartmaatschappij ter wereld.

Kleine speler
Was de stap van KLM een goede zet? Dubbeldam & Company in Ridderkerk is gespecialiseerd in fusies en overnames. Directeur Marijn Dubbeldam: „KLM was een relatief kleine speler. Althans, de wereld om de maatschappij heen werd groter. Er moest iets gebeuren. Eerst is nagedacht over een verkoop aan British Airways en een overname van Alitalia. Toen dat op niets uitliep, kwam Air France. De toegevoegde waarde voor beide partijen is groot. Ze vullen elkaars netwerk aan, verzorgen gezamenlijk de verkoop en optimaliseren de bezettingsgraad van vliegtuigen. Als het voor de KLM goed is, is het dan voor Nederland slecht? Op termijn is de kans niet ondenkbaar dat Air France de letters KLM van de gevel haalt. Voorlopig blijven de naam en het predicaat koninklijk gehandhaafd.”