De vier partijen (G-4) zijn bijeen in het Duitse Potsdam. Het handelsoverleg staat bekend als de Doharonde en werd eind 2001 gelanceerd in de gelijknamige hoofdstad van de Golfstaat Qatar.De 150 lidstaten van de WTO moeten het vooral eens zien te worden over het afbouwen van subsidies en invoertarieven in de landbouw. Daarnaast zijn liberalisering van de handel in industriegoederen en vrijmaking van de dienstensector belangrijke agendapunten.

Het falen van de G-4 om afspraken te maken over deze thema’s betekent volgens critici dat het handelsberaad de komende jaren stil zal liggen. Succes op deze bijeenkomst werd als cruciaal gezien voor het verdere verloop van de handelsbesprekingen, die vorig jaar werden opgeschort en dit jaar weer werden opgepakt.

De besprekingen zouden moeten uitmonden in een multilateraal handelsakkoord waar alle 150 lidstaten van de WTO mee moeten instemmen. De Indiase minister van handel, Kamal Nath, zei dat de WTO ondanks het mislukken van het overleg in Potsdam „niet dood” is, maar dat het „multilaterale proces” gewoon zal doorgaan.

De WTO-besprekingen vormen inhoudelijk een complex geheel waarin de belangen van westerse landen en die van armere landen dwars door elkaar lopen. Het afbouwen van handelsbarrières in de landbouw vormt een belangrijk agendapunt voor ontwikkelingslanden, waar de economie in veel gevallen op de agrarische sector draait. Voor de westerse landen is opening van de dienstensector in ontwikkelingslanden van groot belang. Daarnaast dringen zij aan op ruimere toegang van industrieproducten op de markten van armere landen.

De WTO-besprekingen hebben eerder de nodige tegenslagen gekend. Een daarvan vormde de ministersconferentie in de Mexicaanse badplaats Cancun in 2003. De ontwikkelingslanden vormden daar voor het eerst samen een blok tegen de westerse landen.

Ook donderdag in Potsdam kwam deze tegenstelling weer naar voren. De onderhandelaars van de VS en de EU gaven India en Brazilië de schuld van het mislukken van het overleg. India en Brazilië op hun beurt beschuldigden de VS ervan onvoldoende concessies te doen. De Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken, Amorim, noemde verder overleg „zinloos.”

Handelsfunctionarissen hebben eerder gezegd dat er hoe dan ook verder zal worden gepraat in Genève, waar de WTO is gevestigd. De Amerikaanse regering heeft nu nog de bevoegdheid om op eigen gezag de WTO-onderhandelingen te voeren, zonder tussenkomst van het Congres. Die bevoegdheid loopt binnenkort echter af. Zonder uitzicht op een concreet handelsakkoord is verlenging van die bevoegdheid onwaarschijnlijk. In dat geval kan de Doharonde nog jaren gaan duren of in het ergste geval helemaal mislukken.

Staatssecretaris Heemskerk (Economische Zaken) is teleurgesteld over het mislukken van de handelsbesprekingen in Potsdam. Volgens de bewindsman is het „in niemands belang” als de onderhandelingen over verdere liberalisering van de wereldhandel definitief stranden.

Heemskerk wilde niet vooruitlopen op de oorzaak van het mislukken van het overleg. Hij zei geen behoefte te hebben aan „zwartepieten.” Heemskerk wil de rapportage afwachten van EU-commissaris Peter Mandelson, die namens Nederland deelnam aan het overleg in de Duitse stad. Volgens de staatssecretaris hebben alle landen veel te winnen bij een handelsakkoord. Voor Nederland is overeenstemming van belang omdat het dan meer kan exporteren en tegelijkertijd goedkoper kan importeren.