Automatisch op en neer op de sabbat
AMSTERDAM (ANP) - In Amsterdam is dinsdag de eerste joodse hospice van Europa geopend. Joods Hospice Immanuel aan de Amstelveenseweg heeft zes wooneenheden waar stervenden begeleiding krijgen.
De joodse identiteit van de bewoners staat hierbij voorop. Het sterfhuis is geheel gebouwd volgens joodse regels en het verstrekte eten is koosjer, maar ook niet-joden zijn kunnen er hun laatste weken door te brengen.Ouderen blijven langer zelfstandig wonen, maar joden ontberen vaak de mantelzorg van de directe familie. Joodse families zijn klein en familieleden wonen verspreid over de hele wereld, zegt directeur Sasja Martel. „Joodse ouderen gaan niet snel naar een niet-joodse hospice om te sterven.” Vanuit die gedachte ontstond jaren geleden het idee een sterfhuis op te richten. Met financiële steun van joodse en niet-joodse particulieren, instellingen en stichtingen is het daadwerkelijk van de grond gekomen.
De architect heeft tot in detail de joodse levenswijze uitgewerkt in de hospice, die de plek heeft ingenomen van een villa waarin ooit een joodse jeugdbeweging zat. Het gebouw heeft de vorm van de Hebreeuwse letters ”chet” en ”joet”, die ”samen leef” betekenen.
In de lichte en kleurrijke woonkamer staat een Jeruzalemsteen met een wastafel. „Het is een hoekje om de handen te wassen voor het eten”, zegt Martel. „Het roept iets op van de Klaagmuur.” Joodse kunstenaars houden geregeld exposities in het tehuis.
De hospice heeft apart van elkaar een vleeskeuken en een melkkeuken en sommige apparaten komen uit Israël zodat kan worden voldaan aan de regels van de sabbat, de rustdag, wanneer joden geen water mogen verwarmen en geen elektriciteit mogen gebruiken.
Een technisch vernuftige heetwaterketel raakt nooit leeg en de lift gaat op de sabbat elk uur automatisch een paar keer op en neer. „De hospice is zelfs erkend door het gerenommeerde Institute for Science and Halacha in Jeruzalem, omdat hij aan alle joodse regels voldoet”, aldus Martel.
Het hospice drijft momenteel op vijftig merendeels joodse vrijwilligers die individuele terminale zorg bieden, maar die eveneens getraind zijn in het omgaan met door de Tweede Wereldoorlog getraumatiseerde mensen. Verder hebben de bedden geen spijlen, omdat die de bewoners aan een gevangenis zouden kunnen doen denken.
Een joodse arts houdt toezicht als maandag de eerste bewoner komt. Volgens de regels is euthanasie in de hospice taboe. „Pijnbestrijding is bij ons daarom erg belangrijk”, zegt Martel. „Als mensen door euthanasie hun leven willen beëindigen, helpen we hen wel, maar dat gebeurt niet in dit huis.”