De samenleving vraagt steeds luider om dierenwelzijn en zorg voor natuur en milieu. Tegelijkertijd krijgen boeren steeds minder geld voor hun producten. Dat gaat ten koste van dieren, milieu en de boeren zelf. Schaalvergroting lijkt de enige oplossing. Iedere veehouder zag de afgelopen 25 jaar vier collega’s stoppen met hun bedrijf. Als deze trend doorzet, sluit het laatste familiebedrijf binnen 15 jaar de staldeuren.Het voorstel van Milieudefensie en haar jongerenorganisatie, Jongeren Milieu Actief (JMA), om een milieuheffing van 85 eurocent per kilo vlees in te voeren is gericht op het doorbreken van deze impasse. De samenleving betaalt daarbij voor de verbetering van milieukwaliteit en dierenwelzijn. Boeren die zich hiervoor inzetten, ontvangen een toeslag voor de extra kosten. Zo wordt schaalvergroting gestuit en ontstaat er een gezonde toekomst voor het boerenbedrijf.

Misverstanden
De eerste reacties van de intensieve veehouderij en van het CDA op dit voorstel zijn nogal defensief. In de kritiek doemen consequent drie misverstanden op. Het komt de discussie ten goede die op te helderen.

Misverstand 1: De milieuheffing is onhaalbaar door handelsregels van de WTO en de EU, brengt de export in gevaar, maakt vlees onbetaalbaar, leidt tot aankopen over de grens en werkt niet omdat de consumptie niet zal dalen.

Echter, de milieuheffing geldt voor al het vlees dat in Nederland wordt aangekocht, ongeacht de herkomst. Dit voorkomt juist oneigenlijke concurrentie. Het Landbouw Economisch Instituut (LEI) en het ministerie van Landbouw geven aan dat een heffing mag en dus wél kan binnen de regels van EU en WTO. Dit geldt ook voor de kwaliteitstoeslagen die wij bepleiten voor veehouders.

Deze gebruikersbelasting geldt alléén voor het vlees dat in Nederland wordt gekocht en niet voor vlees dat wordt geëxporteerd. Doel van de heffing is niet het ontmoedigen van vleesconsumptie, maar het doorberekenen van verborgen kosten van de veehouderij (zoals vervuiling en ontbossing) aan de consument en doet recht aan het principe ”de vervuiler betaalt”. Dat moet wel, want ander verplaatst de productie zich naar andere landen. Volgens het Voedingscentrum is de vleesconsumptie gemiddeld 100 gram per dag. Vleeseters zijn dan dus 2,55 euro per maand duurder uit, daarvoor rijdt niemand naar Duitsland of België om vlees te kopen.

Hoeksteen
Misverstand 2: Door de plannen verplaatst de vleesproductie zich naar het buitenland en importeert Nederland dieronvriendelijk vlees, terwijl het dierenwelzijn nergens anders zo goed is geregeld.

Nederland is grootexporteur van vee en vlees, 70 tot 80 procent van de productie gaat naar het buitenland. Vaak in de vorm van levende dieren die honderden kilometers worden vervoerd. Door de plannen van Milieudefensie produceren we op termijn per saldo evenveel vlees als we consumeren. Knap voor een klein landje met zo veel mensen. Dat Nederland een paradijs is voor varkens en kippen, is onjuist. Europa telt verscheidene landen die het beter doen. Zelfs in Brazilië doet de pluimveesector het beter dan in Nederland.

Misverstand 3: De plannen van Milieudefensie gaan ten koste van de boeren.

Bij omschakeling naar kwaliteitsproductie blijven er meer boeren over dan bij ongewijzigd beleid. Wij willen niet dat de veehouderij uit Nederland verdwijnt. Als producent van ons voedsel vormt de boer een hoeksteen van onze samenleving. Een land dat zijn landbouw geen plaats gunt, verliest zijn ziel. In een land dat zijn boeren inruilt voor varkensflats op industrieterreinen, verliest de veeteelt maatschappelijk draagvlak.

Graag nodigen we iedereen uit voor discussie. In het verleden hebben boerenbelang en milieubelang tegenover elkaar gestaan. Milieudefensie en JMA willen niet meer uitgaan van verouderde tegenstellingen. Voor een oplossing moet je over je eigen schaduw heen springen. We hopen dat het CDA en de organisaties van veehouders dat ook doen. We kunnen samen optrekken om milieu en dierenwelzijn te verbeteren én de neergang van het aantal boerenbedrijven te stoppen.

De auteur is campagneleider landbouw en voedsel bij Milieudefensie.