Maand van de Filosofie
Het nadenken over de dingen van het leven is een goede zaak. Dat zou je eigenlijk al filosoferen kunnen noemen. Kinderen beginnen er soms op jonge leeftijd mee en kunnen hun ouders in verlegenheid brengen met hun rake vragen.
In het bijzonder is filosofie voor christenen van groot belang bij het doordenken van geloofsvragen. Een Bijbels voorbeeld is de apostel Paulus, die op de Areópagus in gesprek gaat met de Griekse denkers van zijn dagen. In de Vroege Kerk gebruikte Tertullianus de filosofie om heidense denkbeelden te bestrijden en het christelijk geloof te verantwoorden. Augustinus stoelt zijn werk op de denktraditie van de Griekse filosofie. In later tijd baart de Franse filosoof en natuurkundige Blaise Pascal opzien met zijn scherpzinnige gedachten.De laatste jaren is er weer meer aandacht voor filosofie. Op zichzelf is dat positief. Veel mensen denken na over de diepere vragen van het leven. Bovendien is de filosofie de laatste jaren uit de studeerkamer gekomen: door tal van inleidingen, woordenboekjes en filosofische abc’s is het vanouds als abstract bekendstaande vak bij de geïnteresseerde burger gebracht. Zelfs drogisterijketen Kruidvat verkocht een serie pockets waarin de werken van Plato tot en met Sloterdijk waren opgenomen.
Tegelijk heeft filosofie voor een groot deel van de Nederlandse bevolking de plaats van het geloof ingenomen. In de leemte die door de ontkerkelijking is ontstaan zijn mensen op zoek naar antwoorden op hun levensvragen. Maar filosofie op zichzelf kan die leemte nooit vullen.
Dat het denken de godsdienst nooit kan vervangen, bewijst de Maand van de Filosofie, die vrijdag van start ging. De hele maand april staat in het teken van het thema ”Het redelijke beest”. Alleen die benaming al geeft aan hoe de organisatoren tegen de mens aankijken: feitelijk niet meer dan een dier, met als plusje de rede.
Natuurlijk komen er allerlei zinvolle verschillen tussen mens en dier aan de orde, variërend van het feit dat dieren niet op vakantie gaan tot de vraag of je ze wel rechten toe kunt schrijven. Het is een goede zaak dat de discussie over dierenrechten gevoerd wordt, enerzijds gezien de bizarre aandacht die de dieren tegenwoordig krijgen, zelfs met een aparte politieke Partij voor de Dieren. Anderzijds gezien de vragen die te stellen zijn bij de omgang met dieren in de bio-industrie.
Het belangrijkste verschil tussen mens en dier is echter religieus van aard: de mens is beelddrager van God en heeft een ziel voor de eeuwigheid. Daarmee is een principieel verschil met het dier gegeven, dat als basis moet dienen voor elk denken over de verhouding tussen mens en dier.
Het thema van de Maand van de Filosofie herinnert aan de noodzaak dat de godsdienst de basis voor het denken moet leggen. Want waar filosofie zich van de godsdienst losmaakt en een eigen weg gaat, blijft er van de mens niet veel meer over dan een veredeld dier.
Filosoferen is een goede zaak, zolang het denken uitgaat van de Heilige Schrift. Alle gedachten, ook filosofische, moeten gevangen worden en leiden tot de gehoorzaamheid van Christus.